131

134

(Marksist Kuram Açısından) Kapitalist Düzende İdare Hukuku ve Kuramın Görüşlerinin ...

Engels, feodal üretim tarzının kapitalist üretim tarzına dönüşme-

siyle üretim araçları üzerinde bütün mülkiyetten soyutlanmış olan

ve bu soydan geçme proleterleşme durumu içinde kapitalist üretim

sisteminin dizgesiyle durmadan yeniden üretilen işçi sınıfı için, bur-

juvazinin hukuki yanılsamasının, işçi sınıfının içinde bulunduğu du-

rumu bütünüyle ifade etmeye yetmeyeceğini, işçi sınıfının kendisinin,

şeylere ancak kendi gerçeklikleri içinde, hukuksal renklerle boyanmış

gözlükler olmadan bakarsa, bu durumu tam olarak tanıyabileceğini

savlamaktadır. Yazar, Marx’ın materyalist tarih anlayışıyla, insanların

bütün hukuksal düşüncelerinin son tahlilde onların ekonomik yaşam

koşullarından, ürünleri üretim ve değişim tarzından geldiklerini ka-

nıtlayarak işçi sınıfına bu iş için yardım ettiğini belirtmektedir.

Gö-

rüldüğü üzere Marksist görüş, hukukun kaynağının salt kralın veya

parlamentonun iradesiyle doğduğu görüşünü kabul etmemektedir.

Yukarıda görüldüğü üzere Marksistler, hukukun, ekonomik ve

toplumsal ilişkilerden doğduğu görüşünü taşımaktadırlar.

Bununla

Engels F. Hukukçular Sosyalizmi, s. 252.

Nitekim Marx, hukukun, üretim biçiminden kaynaklanan toplumsal gereksinim-

leri ifade ettiği yönünde yapmış olduğu açıklamasının Meclise ve vergi kanunları-

na hakaret ettiği gerekçesiyle yapılan yargılamasında hukukun kaynağı sorununa

değinmiştir. Marx, geçmiş sosyal alana ait olan ve kaybolan veya kaybolmakta

olan sosyal çıkarların temsilcileri tarafından söz konusu çıkarları koruyan ka-

nunları sürdürmenin kamu yararı aleyhine olacağını, toplumun hukuk üzerine

kurulduğu savının bir kurgu olduğunu ifade etmektedir. Düşünür, tam aksine,

hukukun, topluma dayanmak zorunda olduğunu, toplumda belirli bir zamanda

geçerli olan maddi üretim tarzından doğan toplumun çıkar ve gereksinimlerini

dile getirmesi gerektiğini, kişilerin kaprislerinden uzak olduğunu belirtmekte-

dir. Marx savunmasında devamla, elinde tuttuğu Kod Napolyon’un çağcıl bur-

juva toplumunu yaratmadığını, tersine, XVIII. yüzyılda doğan ve XIX. yüzyılda

gelişen burjuva toplumunun hukuksal ifadesini yalnızca bu kodda bulduğunu,

toplumsal koşullara uygunluğu sona erer ermez bu kodun bir kâğıt demetine

dönüşeceğini savlamaktadır. Yazar, eski toplumsal koşullar tarafından yaratılan

eski kanunların yeni sosyal gelişmenin temeli yapılamayacağını da savlamakta-

dır. Bkz. K. Marx, The Trial of the Rhenish District Committee of Democrats, s.

5-6.

(https://www.marxists.org/archive/marx/works/1849/02/25.htm,

Erişim

Tarihi, 15.2.2016). Ayrıca Marx, araştırmalarının kendisini devlet biçimlerinde ol-

duğu gibi hukuki ilişkilerin de ne kendilerinden, ne de ileri sürüldüğü gibi insan

zihninin genel evriminden anlaşılamayacağını, tam tersine, bu ilişkilerin kökenle-

rinin maddi varlık koşullarında bulunduğunu ortaya çıkardığını savlamaktadır.

Bkz. K. Marx, Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı [Karl Marx’ın Zur Kritik der

Politischen Ökonomie, 1859 adlı yapıtını Fransızcasından (Contiribution à la cri-

tique de l’économie politique, Editions Sociales, Paris 1957) Çeviren; Sevim Belli],

Sol Yayınları, Altıncı Baskı, Ankara 2005, s. 38-39.

Marksistler üretim ilişkilerine öyle büyük önem vermektedirler ki yalnızca dev-