131

138

(Marksist Kuram Açısından) Kapitalist Düzende İdare Hukuku ve Kuramın Görüşlerinin ...

lerin savlarını haklı olarak anayasaya dayandırdıklarını, zira anayasa-

nın her fıkrasının kendi anti-tezini, daha açık bir deyişle, özgürlüğü

ve özgürlüğün ayrıksı durumlarını birlikte içerdiğini, böylelikle öz-

gürlüğün sözüne saygı gösterildiğini ama fiilen uygulanmasının yasal

yollarla engellendiği sürece, özgürlüğün gerçek varoluşuna indirilen

darbeler ne kadar ölümcül olursa olsun onun anayasal varoluşunun

bozulmadığını ve dokunulmamış olarak kaldığını belirtmektedir.

Marksistlerin hukuk hakkında yaptıkları bir diğer saptama; huku-

kun mübadelenin özgür iradeyle gerçekleştiği varsayımını benimse-

memeleridir. Bu bağlamda Marksistler, kapitalistler ile işçilerin sahip

oldukları şeyler arasındaki farklılıkların; özgür mübadele yoluyla söz

konusu iki sınıf

arasında işçi bakımından zorlayıcı bir ilişki doğur-

duğu görüşünü savunmaktadırlar. Nitekim Marx, bir mübadele iliş-

kisinde kapitalistin, önde çalımla yürüdüğünü, emek-gücü sahibinin

onun emekçisi olarak peşi sıra onu izlediğini, kapitalistin önemli insan

pozunda, sırıtkan, iş bilir; emekçinin ise sıkılgan, çekingen, kendi deri-

sini pazara götüren ve yüzülmekten başka umudu olmayan bir kimse

gibi olduğunu belirterek işçi bakımından zorlayıcı bir ilişki doğduğu-

nu ima etmekte,

Engels ise; hukuksal açıdan iş sözleşmesinin taraflar

arasında özgürce yapılmış sayıldığını, ancak bu özgürlüğün, taraflar

arasındaki eşitliğin, yasa tarafından kâğıt üzerinde kurulmasına da-

yandığını, iki tarafın gerçek iktisadi durumuyla veya sınıflar arasında-

ki ayrılığın taraflardan birisine verdiği gücün, bu güçlü tarafın öbürü

üzerindeki baskısıyla hukukun ilgilenmediğini ve iş sözleşmesi süresi

K. Marx, Louis Bonaparte’ın 18 Brumaire’i [K. Marx’ın Der achtzehnte Brumaire

des Loıis Bonaparte (1852) adlı yapıtını Fransızcasından (Le 18 Brumaire de Louis

Bonaparte, Editions Sociales, Paris 1969) Türkçeye çeviren; Sevim Belli] Sol Yayın-

ları, Dördüncü Baskı, Ankara 2007, s. 28-29.

Marksistlere göre toplum temel olarak kapitalist sınıf ve “proletaryan” (emekçi)

sınıf olmak üzere ikiye ayrılır.

Daha somut bir deyişle Marx ve Engels değişik ya-

zılarında, günümüz çağının, bir başka deyişle, burjuvazi çağının ayırıcı özelliğinin

sınıf karşıtlıklarını basitleştirmesi olduğunu, tüm toplumun, giderek daha çok iki

büyük kampa, doğrudan birbirlerinin karşısına dikilen iki büyük sınıfa ayrıldığını,

bu sınıfların kapitalist ve proletaryan sınıfları olduğunu ifade etmektedirler. Ko-

nuyla ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. T. Parsons, Social Classes and Class Conflict in the

Light of Recent Sociological Theory in Sociological Perspectives, Editörler Kenneth

Thompson and Jeremy Tunstall, The Open University, Penguin Books 1971.

K. Marx, Kapital Birinci Cilt [Almanca Orijinali; Das Kapital, Kritik der politischen

Ökonomie, Band 1, 1867). İngilizce’sinden (Capital, A Critical Analysis of Capita-

list Production, Volume 1, Lawrance and Wishart, London, 1971) Türkçeye çevi-

ren, Alaattin Bilgi], Sekizinci Baskı, Sol Yayınları, Ankara 2007, s. 179.