131

194

Tam Yargı Davalarında Manevi Tazminat

linin zenginleşmesine yol açmayacak, buna karşın da idarenin eylemi-

nin hukuka aykırılığının ağırlığını ortaya koyacak ve hukuka aykırılığı

özendirmeyecek bir miktarın belirlenmesi gerekmektedir.

III. ZARARIN HESAPLANMASI VE TAM TAZMİN İLKESİ

Özel hukukta uğranılan zararın tazmininde, aynen tazmin ve nak-

den tazmin ilkeleri uygulanmaktadır. Aynen tazmin, bir şeyin zarara

uğramadan önceki haline getirilmesi iken nakden tazmin, kişiye uğra-

dığı zararın karşılığında ve bu zararla orantılı bir miktar paranın öden-

mesidir.

Manevi zararların miktarının parayla ölçülmesi mümkün olmadı-

ğı için, bu tür zararların tespiti konusunda, zararın hesaplanması de-

ğil, takdir edilmesi söz konusu olur ki Danıştay ve AYİM kararlarında

da bu husus

“takdiren”

şeklinde ifade edilmektedir.

Maddi tazminatın hesaplanmasında bilirkişiden yararlanılmasına

rağmen manevi tazminat miktarının belirlenmesi bir takdir işi oldu-

ğundan bilirkişiden yararlanılmaksızın, tazminat miktarı direk mah-

keme tarafından belirlenmektedir. Manevi tazminatın kapsamının

takdiri tamamen hâkime aittir. Kanunun takdir yetkisi tanıdığı veya

durumun gereklerini ya da haklı sebepleri göz önünde tutmayı em-

rettiği konularda hâkim, hukuka ve hakkaniyete göre karar verir. Bu

kural MK’un 4. maddesinde açıkça belirtilmiştir. O halde takdir hakkı

kullanılırken göz önünde bulundurulması gereken bazı objektif ölçü-

ler olmalıdır. Ancak bundan maksat, manevi tazminat miktarlarının

saptanmasının bir tarifeye bağlanması değildir. Bu miktar, olaydan

olaya değişkenlik gösteren bütün durum ve koşulların değerlendiril-

mesi sonucu tespit edilmelidir.

Nitekim bu konuda, hâkime takdir

Danıştay 10.D., 20.03.2006, E: 2003/630, K: 2006/1981; Danıştay 10. D., 19.02.2003,

E:2001/4704, K:2003/551, Meşe İçtihat ve Mevzuat Bankası

CD.si

; Danıştay 8.D.,

30.06.2003, E: 2002/3101, K: 2003/3190, Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları;

Danıştay 10.D., 18.06.2001, E: 1999/5387, K: 2001/2413, Nakleden: Bal- Şahin - Ka-

rabulut

s. 133- 134.

AYİM 2.D, 13.09.2006, E: 2002/960, K: 2006/778; AYİM 2.D.,03.10.2001, E:

2001/264, K: 2001/686 (Meşe İçtihat ve Mevzuat Bankası

CD.si

Mustafa Reşit Karahasan

Tazminat Hukuku: Manevi Tazminat, 6. Baskı, Beta

Basım Yayım, İstanbul, 2001, s. 100- 105; Gözler

s. 1279; Hayrullah Fütuhi Töre,

“Manevi Tazminat Davaları”,

Ankara Barosu Dergisi

, 1970, S: 8, s. 545; A. Şeref

Gözübüyük - Turgut Tan, İdare Hukuku, C: 2, İdari Yargılama Hukuku, 2. Bası,