131

246

Türk Hukukunda Tüketici Uyuşmazlıklarının Tahkime Elverişliliği

sürecin yürütülmesi için hakem veya hakemlerle akdettiği bir hakem

anlaşması da söz konusudur. İşte bu hakem anlaşması ile hakemler,

söz konusu uyuşmazlığı

doğru

bir şekilde çözüme kavuşturma göre-

vini üstlenmektedirler. Hakemler bu anlaşma ile anlaşmanın doğası

gereği, tanınma ve tenfize kabil olan bir karar vermek durumunda-

dırlar. Zira verilen hakem kararının milletlerarası düzlemde bir kâğıt

parçası olmaktan öteye geçebilmesi, hukuk dünyasında can kazanma-

sı için bu kararın tanınması veya tenfizi gerekmektedir. Bu yüzden

hakemlerin, kanımızca isabetli olarak, tahkime elverişlilik hususunu

taraflarca ileri sürülen bir itiraz olmasa dahi resen dikkate alabilecek-

leri düşünülebilir.

Öte yandan, hakem kararlarına uyuşmazlık aleyhine çözüme ka-

vuşturulan tarafın rızaen uyması da mümkündür. Hal böyleyken,

ortada davacı tarafından ileri sürülmüş bir tahkime elverişlilik itirazı

bulunmasa bile hakemlerin bu durumu resen dikkate alması fikrinin

öğretide eleştirildiği de ifade edilmelidir.

c. Mahkemeler önünde tahkime elverişlilik hususu

MTK’nın hakem kararlarının iptaline ilişkin 15/2.a maddesi uya-

rınca, hakemlerin tahkime elverişli olmayan bir uyuşmazlık hakkında

karar vermiş olması durumunda bu kararın iptali gündeme gelecek-

tir. Maddede açıkça tahkime elverişlilik hususunun mahkemece resen

dikkate alınabileceği belirtildiğinden, hakemlerin tahkime elverişlili-

ği resen dikkate alması konusundaki tartışma mahkemeler açısından

söz konusu olmayacaktır. Aynı yönde yabancı hakem kararlarının

Türkiye’de tanınması ve tenfizinde devreye girecek olan New York

Konvansiyonu’nun V(2) maddesinde de mahkemelerin tahkime elve-

rişlilik hususunu resen dikkate alabileceği hükme bağlanmıştır.

Ulusal tahkimde de sonuç benzerdir. HMK’nın iptal davası baş-

lıklı 439. maddesi uyarınca, tahkime elverişli olmayan bir uyuşmazlık

hakkında hakem kararı verilmiş olması durumunda mahkemelerin bu

kararı iptal etmesi mümkündür.

Bu görüşün incelemesi için bkz. Huysal, s. 334-335.

Bu yönde Huysal, s. 335.