131

247

TBB Dergisi 2017 (131)

Gökçe KURTULAN

Belirtilmelidir ki, hem MTK’ya tâbi tahkimlerde hem de HMK’ya

tâbi tahkimlerde tahkime elverişli olmayan bir konuda karar verilmiş

olması, mahkemelerin bu kararı iptal etmeye yönelik takdir kullan-

masına neden olabilir. Başka bir deyişlei mahkeme bir uyuşmazlığın

tahkime elverişli olmadığını tespit etse dahi bu uyuşmazlığı çözüme

kavuşturan hakem kararı hakkında iptal kararı vermek zorunda de-

ğildir.

IV. Tüketici Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik Meselesi

A. Tüketici Uyuşmazlıkları Kavramı

2014 yılında yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması

Hakkında Kanun’un (TKHK) 2. maddesi uyarınca, söz konusu Kanun

“

her türlü tüketici işlemi ile tüketiciye yönelik uygulamalara

” uygulana-

caktır. Bu ifadeden yola çıkarak, TKHK’nın maddi anlamda uygula-

ma alanına hangi sözleşme ve uygulamaların dâhil olduğunun tespit

edilmesi, konumuz açısından önem arz etmektedir. Hangi işlemlerin

tüketici işlemi olarak kabul edilmesi gerektiği yönünde öğretide çeşitli

görüşler ileri sürülmüştür. Bu görüşlerin başlıcaları, sözleşenlerin tacir

olma niteliğini esas alan sübjektif görüş, buna karşı ortaya çıkmış olan

ve sözleşmenin edim konusunu ya da ticari işletmeyi esas alan objektif

görüş ve son olarak modern tüketici hukukunda esas alınan ve taraf-

ların muamele iradesi üzerine kurulu amaç teorisidir.

Amaç teorisi

uyarınca bir sözleşmenin tüketici sözleşmesi olarak nitelendirilebil-

mesi için, sözleşenlerden birinin (tüketicinin) söz konusu sözleşme ile

izlediği ekonomik amacın ticari veya mesleki değil, özel bir amaç ol-

ması gerekmektedir.

Nitekim TKHK de amaç teorisini benimsemiş

ve Kanun’un tanımlar maddesinde de tüketici bu yaklaşım dikkate alı-

narak, “ticari ve mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya

tüzel kişi olarak” tanımlanmıştır.

Huysal, s. 344.

Bu görüşlerin ayrıntılı incelemesi için bkz. Hasan Seçkin Ozanoğlu, “Tüketici Söz-

leşmeleri Kavramı (TKHK’nin Maddi Anlamda Uygulanma Alanı)”,

AÜHFD

, C.

50, S. 1, 2001, s. 57 vd.

Ozanoğlu,

s. 59-60.

Murat Aydoğdu,

Tüketici Kılavuzu – Hukuk Rehberi, On İki Levha Yayıncılık,

İstanbul 2014, s. 20.

6502 s. TKHK m. 3/1/k.