131

278

Asgari Alım Taahüdü İçeren Bayilik Sözleşmelerinde Cezai Şart- Yargıtay Hukuk Genel ...

tarafın davranışını (olayda sağlayıcının) irade beyanı olarak nitelen-

dirmekte haklı olması için, bu davranışı somut olayın koşullarında MK

md.2 ışığında değerlendirdiğinde, karşı tarafın belli bir işlem iradesi

taşıdığı kanaatine tereddütsüz varabiliyor olması gerekmektedir.

halde, eğer bir davranışta bulunan kişi, bu davranışla bir irade beya-

nında bulunmak istemediyse ve muhatabın da dürüstlük kuralı gereği

bunu anlaması gerekiyorsa, muhatap bunu bir irade beyanı olarak an-

lasa bile, bu davranış irade beyanı olarak kabul edilmez.

Karara konu olayda sağlayıcının mal göndermeye devam etmesi-

nin bir irade beyanı niteliği taşıdığı sonucuna varıldığı takdirde, ay-

rıca, bu örtülü beyanın sözleşmenin değiştirilmesi yönünde mi yok-

sa ceza koşuluna ilişkin hükümler de muhafaza edilerek sözleşmeye

aynen devam edilmesi yönünde mi olduğunun tespiti gerekmektedir.

Zira, sağlayıcı mal göndermeye devam ederken iradesinin sözleşmeye

aynen devam etmek yönünde olduğunu iddia etmiş, bayi ise sağlayıcı-

nın davranışını sözleşme değişikliğini kabul beyanının açığa vurulma-

sı olarak anlamıştır. Bu noktada, sağlayıcının mal göndermeye devam

etmek biçiminde ortaya çıkan davranışının güven teorisi çerçevesin-

de değerlendirilerek anlamlandırılması gerekmektedir. Güven teorisi

çerçevesinde muhatabın (bayinin), bildiği ve bilebileceği tüm koşulları

dikkate alarak beyan sahibinin (sağlayıcının) gerçek iradesini (sözleş-

meyi değiştirmeden devam etmek) anlamasının ondan beklenip bek-

lenemeyeceğine bakılmalıdır.

Bu değerlendirme sonucunda sağlayıcının gerçek iradesi ile güven

teorisi çerçevesinde davranışına verilmesi gereken anlamın birbiriyle

örtüştüğü tespit edildiği takdirde; sağlayıcının mal vermeye devam et-

mesinin, bayinin sözleşmenin değiştirilmesi önerisini TBK md. 1 anla-

mında örtülü olarak kabul etmediği sonucuna varılacaktır. Bu ihtimalde

sözleşme herhangi bir değişikliğe uğramadığından, sağlayıcı tarafından

ceza koşulunun talep edilmesi önündeki tek engel, bu talebin ileri sürül-

BK-Kramer/Schmidlin, Art. 1 OR, N. 11; Andreas Furrer/Markus Müller-Chen,

Obligationenrecht Allgemeiner Teil, Zürich 2012, s. 64.

Gauch/Schluep/Schmid/Emmenegger, Nr. 218.

Gauch/Schluep/Schmid/Emmenegger, Nr. 218; Furrer/Müller-Chen, s. 69. Söz-

leşme taraflarının gerçek iradelerinin tespiti konusunda ayrıca bkz. Nurcihan Dal-

cı Özdoğan, “Sözleşmenin Yorumunda Gerçek İradenin Tespiti”, İnönü Üniversi-

tesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:8 Sayı:1 Yıl 2017, s. 33 vd.