131

279

TBB Dergisi 2017 (131)

Pınar ÇAĞLAYAN AKSOY

mesinin hakkın kötüye kullanılması niteliği taşıması ihtimalidir.

Yargıtay ise, sağlayıcının davranışlarını bu hususları dikkate ala-

rak yorumlamaksızın, doğrudan doğruya taraflar arasında sözleşme-

nin ceza koşuluna ilişkin hükümlerinin uygulanmayacağı yönünde bir

anlaşma meydana geldiği tespitinde bulunmuştur. Bu tespitin yerinde

olup olmadığı bir yana, böyle bir tespit yapıldığı takdirde, sözleşme-

nin ceza koşuluna ilişkin hükümleri ilga edilmiş olduğu için sağlayıcı-

nın ceza koşulu talep etmesi mümkün olmayacaktır. Bu nedenle, sağ-

layıcının sözleşmenin sona ermesinin ardından ceza koşulu talebinde

bulunmasının hakkın kötüye kullanılması niteliği taşıyıp taşımadığı-

nın incelemesi anlamsızdır. Oysa Yargıtay hem taraflar arasında ceza

koşuluna ilişkin hükümlerin uygulanmayacağı yönünde bir anlaşma

meydana geldiği tespitinde bulunmuş, hem de sağlayıcının ceza ko-

şulu talep etmesinin hakkın kötüye kullanılması niteliği taşıdığını be-

lirtmiştir. Hakkın kötüye kullanılmasının söz konusu olup olmadığı

konusundaki inceleme, ancak taraflar arasında ceza koşuluna ilişkin

hükümlerinin uygulanmayacağı yönünde bir anlaşma meydana gel-

mediği kabul edildiği takdirde anlamlıdır. Bir sonraki başlıkta bu ih-

timal dahilinde, sağlayıcının karşı tarafta yaratmış olduğu güvenin ne

gibi hukuki sonuçlar meydana getirdiği incelenecektir.

III. Ceza Koşulunun Talep Edilemeyeceği Konusunda Bayide

Yaratılmış Olan Güven

A. Çelişkili Davranış Yasağına Aykırılık

Sağlayıcı, ilk yılın sonunda eksik kalan alımlar için ceza koşulu

talebinde bulunmuş, bu talep bayinin itirazıyla karşılandığında, söz-

leşme ilişkisinin geri kalanında (dokuz yıl boyunca) taahhüdün ihla-

li nedeniyle muaccel olan ceza koşulunu talep etmemiştir. Yargıtay’a

göre, yıllar içinde bayide sözleşme ilişkisi sona erince sağlayıcının

kendisinden geçmiş yıllara yönelik ceza koşulu talebinde bulunma-

yacağı yönünde bir güven oluşmuştur.

Sağlayıcı ise sözleşme sona

Güven olgusunun hangi şartlar altında ve nasıl bir hukuki korumaya sahip oldu-

ğu konusunun tarihi gelişim süreci ve karşılaştırmalı hukuktaki analizi için bkz.

Peter

Loser, Die Vertrauenshaftung im schweizerischen Schuldrecht- Grundla-

gen, Erscheinungsformen und Ausgestaltung im geltenden Recht vor dem Hin-

tergrund europäischer Rechtsentwicklung, Bern 2006, Nr. 36 vd.