131

280

Asgari Alım Taahüdü İçeren Bayilik Sözleşmelerinde Cezai Şart- Yargıtay Hukuk Genel ...

erdiğinde bayiye dava açmış ve sözleşme süresi boyunca asgari alım

taahhüdüne aykırı davranmış olması sebebiyle sözleşmede kararlaş-

tırılmış olan ceza koşulunun ödenmesini talep etmiştir. Yargıtay 19.

HD, sağlayıcının bu davranışını MK md. 2 çerçevesinde değerlendire-

rek çelişkili davranış yasağına aykırı olarak nitelendirmekle kalmamış,

aynı zamanda sağlayıcının

güven sorumluluğu esaslarına göre

sorum-

lu tutulması gerektiğine hükmetmiştir. Yargıtay’ın bu iki değerlendir-

mesinin de yerinde olup olmadığı sırasıyla incelenecektir.

Türk-İsviçre doktrininde, hakkın kötüye kullanılmasının uygula-

ma alanını tespit etmek için olay grupları oluşturulduğu görülmek-

tedir.

Bu bağlamda, hakkın kötüye kullanılması hallerinden biri de

venire contra factum proprium

olarak ifade edilen çelişkili davranış yasa-

ğına aykırı davranılmasıdır. Öncelikle belirtmek gerekir ki, kural ola-

rak hiç kimse kendi davranışına bağlı kalmak ve bu anlamıyla tutarlı

davranmak zorunda değildir.

Diğer bir ifadeyle, herkes kendi davra-

nışını veya düşüncesini zaman içinde değiştirmekte özgürdür. Bunun-

la birlikte eğer kişinin önceki davranışı, karşı tarafta korunmaya de-

ğer bir güven oluşturduysa ve yeni davranışı, oluşturulan bu güveni

Bu gruplar hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Hans Michael Riemer, Die Einleitung-

sartikel des Schweizerischen Zivilgesetzbuches, Bern 2003, s. 123; Heinz Haus-

heer/Manuel Jaun, Die Einleitungsartikel des ZGB, SHK-Staempflis Handkom-

mentar, Bern 2003 (kısalt. SHK-Hausheer/Jaun), s. 135 vd; Peter Tuor/Bernhard

Schnyder/ Jörg Schmid/Alexandra Rumo-Jungo, Das Schweizerische Zivilge-

setzbuch begründet von Peter Tuor, Zürich 2010, s. 61; Sibylle Hofer/Stephanie

Hrubesch-Millauer/Vito Roberto, Einleitungsartikel und Personenrecht, Bern

2011 (kısalt. Hrubesch/Bosshardt), Nr. 03. 119. Dürüstlük kuralının karşılaştır-

malı hukukta da olay gruplarına ayrılarak somutlaştırılmasının tercih edildiği yö-

nünde ayrıntılı bilgi için bkz. Hans-Bernd Schäfer / Hüseyin Can Aksoy, “Alive

and well: the good faith principle in Turkish contract law”,

European Journal of Law

and Economics,

C. 42, S.1, Ağustos 2016, s. 73 vd.

Hausheer/Jaun, Nr. 130; Max Baumann, Kommentar zum schweizerischen Zivil-

recht (Zürcher Kommentar), Bd. I, Einleitungstitel zum ZGB, Art. 1-7 ZGB, Zurich

1998 (kısalt. ZK-Baumann), Art. 2 ZGB, N. 99; Mustafa Dural / Suat Sarı, Türk

Özel Hukuku Cilt I Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri,

İstanbul 2004., s. 195; Hrubesch/Bosshardt, Nr. 03.135; Kemal Oğuzman/Nami

Barlas, Medeni Hukuk Genel Bölüm Kişiler Hukuk, 4. Bası, İstanbul 2013, s. 270;

Hans Peter Walter, “Die Vertrauenshaftung: Unkraut oder Blume im Garten des

Rechts?”, Zeitschrift des bernischen Juristenvereins, Bern 2001, 2. Hft., Hb. Band.

I, s. 79 vd, s. 86; Hüseyin Altaş, Medeni Hukuk Başlangıç Hükümleri, Ankara

2014, s. 303; Seyfullah Edis, Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, An-

kara 1963, s. 339; Şener Akyol, “Venire Contra Factum Proprium” (Önceki Eylem

ile Çelişki Yasağı), Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan, Ankara 2004 (kısalt. Akyol,

Venire), s. 79.