131

Kamu Malı Niteliğinin Tespiti ve Kamu Mallarından Yararlanmanın Esasları

de yükselirler. Bu sebeple kamu mallarının yeterliliğinin ve kalitesinin

sadece kamu mallarını kullanan vatandaşlar bakımından değil bizzat

idarenin kendisi bakımından da önem taşıdığı söylenebilir.

Kamu mallarından yararlanmada kamu yararının nasıl sağlanaca-

ğı; mala, yararlanan kişiye ve yararlanılan duruma göre değişiklik gös-

terebilir. Kamu malından yararlanma, mala verilen işleve uygun olma-

lı ya da en azından bu işlev ile bağdaşabilir olmalıdır. Bu bakımdan,

kamu malından yararlanmanın mümkün olup olmadığı, mümkün ise

bu kamu malının kim tarafından ve ne kadar süre ile yararlanılacağı

tahsisi işlemi ile belirlenmektedir. Dolayısıyla kamu mallarından ya-

rarlanmada tahsisin korunması temel bir ilkedir. Bunun sağlanabilme-

si için idareye üstün ve bertaraf edilemez yetkiler tanınmıştır. Öyle ki

idareye tanınan bu üstün ve bertaraf edilemez yetkiler, gerektiğinde

tahsisi değiştirmeyi ve hatta tahsisi ortadan kaldırmayı da kapsamak-

tadır.

Bunun yanında, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol

Kanunu’nun “Mal Yönetiminde Etkililik ve Sorumluluk” başlıklı 48.

maddesine göre, kamu idareleri taşınırların yönetimi, kaydı, muha-

fazası ve kullanımından sorumludurlar. Kamu idarelerine ait malları

edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemle-

ri mevzuatında öngörülen kurallar dâhilinde hizmetin amacına uygun

olarak verimlilik ve tutarlılık ilkesine uygun olarak yapılmalıdır. Bu

bakımdan kamu malını korumak

ve kamu malından en iyi yararlan-

mayı sağlamak ilgili idarenin yükümlülüğüdür.

Bir yerin veya şeyin kamu malı olması, o mal veya nesne etrafın-

daki kişilerin hak ve hürriyetlerini kullanmalarına da bazı sınırlama-

lar getirir. Çünkü kavramı ifade etmek için kullanılan “kamu” nitele-

Yayla İdare Hukuku, s. 340.

Yıldırım/Yasin/Karan ve diğerleri, s. 534.

İdarenin kamu malını korumak görevi Danıştay kararlarında olukça geniş yorum-

lanabilmektedir. Örneğin Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun bir kararın-

da, “bir idari sözleşme türü olan kamu hizmeti imtiyaz sözleşmelerinin konusu

doğrudan doğruya kamu hizmetini, kamu malını ve kamu yararını ilgilendirdiği

için bu hizmeti görmek ve bu menfaati korumakla görevli olan idarenin imtiyaz

sözleşmesinin düzenleyici hükümlerinde tek yanlı değişiklik yapma yetkisine

sahip olduğuna” hükmetmiştir. Kararın ayrıntısı için bkz: Danıştay, İdari Dava

Daireleri Kurulu, Karar Tarihi: 16.09.2009, E. 2009/1533, K. 2009/1729.

Yıldırım/Yasin/Karan ve diğerleri, s. 535.