dergi 132

161

TBB Dergisi 2017 (132)

Alihan AYDIN

Görüldüğü üzere kanunun bu kurgusu biraz önce dile getirdiği-

miz, düzenleyen ve diğer çek borçlularının mantıklı ve haklı görülme-

si mümkün olmayan taleplerle karşılaşmalarını da tamamen engelle-

mektedir.

Rızası dışında çek elinden çıkanın aldığı ödemeden men kararına

karşın çekle işleyen hesapta zaten karşılık olmaması hâlinde farklı bir

sonucun ortaya çıkacağını, zira bu hâlde çek “karşılıksız olduğu için”

hamilin başvurma hakkının doğduğunu yukarıda belirtmiştik.

Bir

diğer anlatımla, bu olasılıkta çeki elinde bulunduran, düzenleyen ve

diğer çek borçlularına karşı talepte bulunabilir; dolayısıyla icra takibi

marifetiyle çekin tahsili cihetine gidilmesine hukuken bir engel yok-

tur. TK m. 757’de düzenlenen ödeme yasağı kararı muhatap bankaya

yöneliktir; yoksa ödeme yasağı kararı çeki elinde bulunduran aleyhine

alınmış, çekin icra takibine konu edilmesini yasaklayan bir mahiyet

taşımaz.

Bu hâlde çek rızası dışında elinden çıkanın yapacağı şey, çek

eline geçen kişi artık bilindiğine göre (icra takibinde bulunan) ona kar-

şı çekin iadesi davası açmak olacaktır. Ne var ki bu olasılıkta gerçekte

çekin üzerinde kimin hak sahibi olduğu sorunu, düzenleyen ve diğer

çek borçlularının düzenleyenin çekin karşılığını muhatap bankada

bulundurmaması nedeniyle ortaya çıkan sorumlulukları üzerinde bir

değişikliğe neden olmaz.

Çekle işleyen hesapta yeterli karşılık bulunduğu hâlde TK m.

757 gereğince çek rızası dışında elinden çıktığı iddiasıyla hamilin aldı-

ğı ödemeden men kararının çeki fiilen elinde tutanın başvuru hakkının

doğmasına engel olduğu yolundaki yukarıda yer verdiğimiz açıkla-

malarımızın doğal ve zorunlu bir başka sonucu böyle bir hâlde düzen-

leyen ve diğer çek borçluları aleyhine ihtiyati haciz kararı alınmasına

imkân olmamasıdır. Çünkü bankada yeterli karşılığın mevcudiyetine

rağmen TK m. 757’de düzenlenen ödemeden men kararı nedeniyle

muhatap bankaca ödeme yapılmamışsa çeki fiilen elinde bulunduran

Bkz. yukarıda N. 6.

Tekrar ve önemle belirtelim, çek bedelinin düzenleyenin muhatap bankadaki he-

sabında bulunmadığı olasılıkta ödemeden men kararının varlığına rağmen mü-

racaat hakkının doğması başka bir şey, hesapta karşılık olması olasılığında artık

müracaat hakkının doğmamaması, o nedenle bu son hâlde mahkemece verilen

ödemeden men kararının hamilin düzenleyen ve diğer çek borçlularına karşı ta-

lepte bulunmasına engel olması (müracaat hakkı doğmadığı için) başka bir şeydir.