dergi 132

158

Hakkında Ödemeden Men Kararı Verilen Çek İcra Takibine Konu Edilebilir Mi?

sidir. Nitekim aynı hükme göre

“Bu husus, hesap sahibi ile muhatap ban-

ka arasında çek defterinin teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir

gayri nakdî kredi sözleşmesi hükmündedir.”

. Kanun, TK m. 783’te bir çe-

kin düzenlenmesi için “muhatabın elinde düzenleyenin emrine tahsis

edilmiş bir karşılık bulunması” gereğini ararken karşılığın kaynağına

ilişkin bir sınırlama yapmamıştır. Karşılığın kaynağı doğrudan düzen-

leyenin muhataba tevdi ettiği bir “para” olabileceği gibi muhatap ile

düzenleyen arasında akdedilmiş bir kredi sözleşmesi de olabilir.

Çek

Kanunu m. 3/3’te muhatap çek tutarının belirli kısmını her hâlde öde-

mekle yükümlü tutulurken 2. cümle söz konusu karşılığın kaynağının

ne olduğunu hükme bağlamaktadır.

İşte Çek Kanunu m. 3/3 uyarınca bir çekin her durumda bir “kısmi

karşılığı”nın bulunacağı dikkate alındığında çekin rıza hilâfına elden

çıktığı iddiasıyla yapılan başvuru üzerine mahkemece TK m. 757/1

gereğince verilecek ödemeden men kararı, yukarıda dile getirdiğimiz

üzere, muhatap bankanın ödeme yapmasını durdurmakla bu kısma

ilişkin müracaat hakkının doğumunu engellerken karşılığın bulunma-

dığı kısım yönünden müracaat hakkı doğar.

Düzenleyen, hamil ve çekle ilgili diğer kişilerin menfaatleri göz

önünde tutulduğu ve TK m. 757 vd. ndaki iptal hükümleri söz konusu

menfaatlerin korunması ışığında değerlendirildiğinde muhatap ban-

ka nezdindeki çekle işleyen hesap müsait olmasına karşın çek elinden

rızası dışında çıktığı iddiasındaki kişinin alacağı ödemeden men kara-

rının varlığı hâlinde çek hamilinin başvurma hakkının doğmayacağı

yolundaki bu açıklamalarımızın isabetinin sağlaması da yapılmış ola-

cağı gibi, bunun karşısında, Yargıtay’ın mevcut uygulaması ile ne den-

li haksız sonuçlara sebebiyet verildiği kendiliğinden anlaşılmış olur.

Şöyle ki:

Yargıtay’ın uygulamasına göre çekin karşılığı muhatap bankada

bulunduğu hâlde TK m. 757 gereğince alınan ödemeden men kararı-

nın çek hamilinin başvurma hakkının doğmasına imkân sağlayacağı

kabul edildiğinde başvurma borçluları (cirantalar ve avalistler) ve ni-

hai olarak düzenleyen, çek bedeli dışında ayrıca (icra takibi yapılmış-

Birçokları yerine ayrıntılı bilgi için bkz. Kendigelen, a.g.e., s. 54.