171 / 417
170
Eşlerin Çocuk Sahibi Olma Konusunda Uyuşmazlığa Düşmesi
2.1. Eşitlik İlkesi Açısından Konunun Değerlendirilmesi
Özellikle 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun kadın-erkek eşit-
liğine verdiği önem açıktır. Gerçekten de 4721 sayılı Kanun, kadın-er-
kek eşitliğini temel ilke olarak benimsemiştir.
8
Bu anlamda 743 sayılı
önceki Medeni Kanun’a göre çok daha fazla eşitliğe dayalı hüküm,
yeni Kanun’da yer almıştır. Böylece bir bakıma aile hukuku alanında
Anayasa’ya işlerlik de kazandırılmıştır. Zira Anayasa’da eşitlikle ilgili
iki ana ilke bu hususta başka türlü davranılmasına aslında izin ver-
mez. Bu iki ilkeden ilki 10. maddededir: “Herkes,….cinsiyet ….(ayrı-
mı) gözetilmeksizin kanun önünde eşittir” (f. 1). “Kadınlar ve erkekler
eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla
yükümlüdür” (f. 2). İkincisi ise, 41. maddededir: “Aile, Türk toplumu-
nun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır” (f. 1).
Eşitlik ilkesi gereği, evlilik birliğinde kadının erkeğe, erkeğin ka-
dına bir üstünlüğü, egemenliği yoktur. Bundan çıkan sonuç, erkeğin
çocuk istemi karşısında kadının çocuk sahibi olmama tercihi varsa,
bunlardan biri diğerine kadın veya erkekten geliyor olma yönüyle üs-
tün tutulamaz.
9
O hâlde salt eşitlik ilkesinden hareket edildiğinde, evli kadın eğer
istemiyorsa, eşinin çocuk istemini karşılamak zorunda değildir; evli
kadının kocasının çocuk sahibi olma kararını gerçekleştirmesi kendi-
sinden beklenemez. Aynı esas, kuşkusuz, karısının çocuk isteğini geri
çeviren koca için de geçerlidir.
2.2. TMK m. 185 Açısından Konunun Değerlendirilmesi
Öncelikle belirtmek gerekir ki, Türk Medeni Kanunu’nda eşlerden
birine, diğerinin çocuk istemini yahut özlemini giderme yükümlülüğü
8
Bilge Öztan, Aile Hukuku, 6. bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2015, s. 9, 188.
9
“Taraf Devletler evlilik ve aile ilişkileri ile ilgili bütün konularda kadınlara karşı
ayrımcılığı tasfiye etmek için gerekli her türlü tedbiri alır ve özelikle erkekler-
le kadınların eşitliğini öngören aşağıdaki hakları tanır: e-Çocukların sayısına ve
dünyaya getirilme zamanına serbestçe ve makulce karar verme konusunda aynı
hakka sahip olma ve bu hakları kullanabilmeleri için gerekli bilgiye, eğitime ve
araçlara sahip olma”. Kadınlara Karşı Her Tür Ayrımcılığın Ortadan Kaldırıl-
ması Sözleşmesi (CEDAW) m. 16, (Türkiye Sözleşme’yi 1985 yılında imzalamış,
19.01.1986’da da Sözleşme yürürlüğe girmiştir).