dergi 132

174

Eşlerin Çocuk Sahibi Olma Konusunda Uyuşmazlığa Düşmesi

Hâkim, eşleri yükümlülükleri konusunda uyarır; onları uzlaştır-

maya çalışır ve eşlerin ortak rızası ile uzman kişilerin yardımını iste-

yebilir.

Hâkim, gerektiği takdirde eşlerden birinin istemi üzerine kanunda

öngörülen önlemleri alır”.

Görüldüğü gibi, evlilik birliği içinde eşlerin çözemedikleri ciddi

sorunları hâkime götürmelerine TMK m. 195 olanak sağlamaktadır.

Bunun için evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getiril-

memesi veya evlilik birliğine ilişkin önemli bir konuda uyuşmazlığa

düşülmesi gerekir. Çocuk sahibi olma konusunda eşlerin düştüğü

uyuşmazlık –yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda- her iki koşu-

lun kapsamına da girer. Özellikle, bu hususun evlilik birliğine ilişkin

önemli bir konu olduğunda her hâlde bir kuşku yoktur. TMK m. 195’in

koşullarını sağladığına göre, çocuk sahibi olup olmama noktasında

uyuşmazlığa düşen eşler ayrı ayrı veya birlikte hâkimin müdahalesini

isteyebilirler.

Müdahale istemi üzerine hâkimin izleyeceği yol, hükmün ikinci

fıkrasından çıkmaktadır. Hâkim, asıl olarak, eşleri yükümlülükleri

konusunda uyaracak ve onları uzlaştırmaya çalışacaktır. Bu durumda

hâkim, çocuk istemini geri çeviren eşi özelikle uyaracak ve çocuğun

aile için önemini, eşinin bu isteğini ona yöneltmesinin gayet doğal ve

makul olduğunu vurgulayacaktır.

Kuşkusuz, bu tespitler ve hatta uyarının kime ne oranda yapıla-

cağı ve ağırlığı; evliliğin özel, somut koşulları ile yakından ilgilidir.

Örneğin, kocanın gelir düzeyinin çok düşük olması ve kadının endişe-

sinin bundan kaynaklanması, zaten birkaç çocuklu bir ailede eşlerden

birinin yeni çocuk isteği, uyarının tam tersine çocuk isteyen eşe yönel-

tilmesine de neden olabilir. Bu gibi olasılıklarda zaten çocuk isteme-

yen eşin m. 185 anlamında evlilik birliğinin mutluluğunu elbirliğiyle

sağlamak ve birbirine yardımcı olmak yükümlülüklerine aykırı dav-

randığı da söylenemez. Yine kadın için doğumun ya da yeni doğumun

sağlık sorunlarına neden olacağı durumlarda uyarı erkeğe gelmelidir.

Öztan, 331; Mustafa Dural/Tufan Öğüz/Mustafa Alper Gümüş, Türk Özel Huku-

ku, Cilt: III, Aile Hukuku, 11. bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2016, s. 177; Akıntürk/

Ateş, 134.