325 / 417
324
ABD Anayasal Düzeni Üzerinde Emperyal Başkanlık Gölgesi
Bu yasa gücünde kararın sözü ile uygulaması tarihsel süreç için-
de pek uyuşmamıştır. Özellikle Nixon sonrası Kongre’nin gücünü pe-
kiştirdiği kısa dönemin ardından Savaş Yetkileri Kararı’nın kendisi-
ni uygulamakla yükümlü ABD başkanları tarafından hassasiyetle ve
istikrarlı biçimde uygulandığı söylenemez. Zaman zaman başkanlara
önceden sahip olmadıkları 60 günlük süre boyunca Kongre’nin iznine
tabi olmadan kuvvet kullanma hakkını vermesi nedeniyle de eleştiri-
len Savaş Yetkileri Karar’ının Kongre’nin elini arzu edilen ölçüde güç-
lendirmediği geçmiş tecrübelerle anla
şılmıştır. ABD başkanları Kararın
A
nayasaya aykırı olduğunu savunmuş ve uygulamak konusunda hep
ağır davranmışlardır. Reagan döneminde Lübnan ve Grenada, Clinton
döneminde Haiti, Obama döneminde Libya operasyonları bu karar
gözetilmeden yürütülmüştür.
48
Tarihe güvenlik politikaları bakımından en sert başkanlık dönem-
lerinden biri olarak geçen George W. Bush dönemi ise tahminlerin
aksine savaş yetkileri bakımından yasal prosedürlere riayet edildiği
bir dönemdir. Oğul Bush Kongre’den hem Afganistan’a hem de Irak’a
yapılan müdahaleler için izin almıştır. Dahası, 24 Ekim 2001 tarihinde
(11 Eylül terör saldırılarının ardından) yurt içinde ve dışında terör-
le mücadelenin hukuki alt yapısı ABD Yurtsever Yasası (USA Patriot
Act)
49
ile kurulmuştur.
Bununla birlikte Bush dönemi politikalarının bu yasal altyapıyla
uyumlu olduğu söylenemez. Zira, terör şüpheli ve sanıklarına yapılan
gayri insani muameleler, yargılamalar için kurulan askeri komisyon-
lar, gerçekleştirilen yasa dışı dinlemeler yukarıda bahsetigimiz üniter
yürütme doktrini çerçevesinde başkana sınırsız takdir hakkı tanıyan
bir anlayışla gerçekleştirilmiştir. ABD yasalarınca yasak olan işken-
cenin dahi teröristlere bir sorgulama taktiği olarak benimsenebileceği
Bush yönetimince savunulmuş
50
ve Afganistan’da Abu Ghraib hapis-
48
Nancy Kassop ve William G. Howell, “Resolved, Congress Should Pass the War
Powers Consultation Act,”
Richard J. Ellis et. al., (der.), Debating Reform: Conflicting Perspectives on How to
Fix the American Political System, Los Angeles, Sage, 2014, s. 353.
49
Bu İngilizce kısaltma aynı dilde Uniting and Strengthening America by Providing
Appropriate Tools Required to Intercept and Obstruct Terrorism ifadesinin karşı-
lığı olarak kullanılmaktadır.
50
“Memorandum for Alberto R. Gonzales, Counsel to the President, from Jay S. By-
bee, Assistant Attorney
General, Re: Standards of Conduct for Interrogation under 18 U.S.C. §§ 2340–