133

TBB Dergisi 2017 (133)

A. Ersoy KONTACI

reformculardan oluşan bir grubun bu akımda kopmasına yol açtı.

Bağımsızlık yönünde bir eğilim ortaya koyan bu grubun başını ise,

Romanya ile birleşme fikrine mesafeli yaklaşan ve bu konuda acele

edilmemesi gerektiğini savunan Mircea Snegur çekmekteydi. Yaşanan

bu anlaşmazlık, nihayetinde Snegur’un Ulusal Cephe’den kopmasına

1991 yılında yapılması plânlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerine ba-

ğımsız aday olarak girme kararı almasına neden oldu. Ulusal Cephe

üyelerinin tüm boykot çağrılarına karşın Snegur, seçimlerden büyük

bir zaferle çıkarak, halk tarafından seçilmiş ilk cumhurbaşkanı olmayı

başardı.

Ne var ki bu durum, aynı zamanda Ülke’nin parlamenter

sistemden kopuşundaki ilk durağın da geçilmesi anlamına geliyordu.

Nitekim bu eğilimin sonuçları, 1994 yılında kabul edilen ilk anaya-

sada da kendisini gösterdi. Gerçekten de kabul edilen bu yeni sistem-

de; bir yandan doğrudan halk tarafından seçilecek cumhurbaşkanına

önemli yetkiler veriliyor; diğer yandan da parlamentoya karşı sorumlu

bir kabinenin varlığı devam ettiriliyordu. Bu ise, Moldova’nın parla-

menter sistem içinde başlayan demokratikleşme yolculuğunun, çeşitli

iç çekişmeler, bir dizi toprak ve sınır uyuşmazlığı ve ülkenin geleceği-

ne ilişkin çatışan görüşlerin etkisiyle yarı-başkanlık sistemine doğru

savrulması anlamına geliyordu.

2. Yarı Başkanlık Dönemi: Zayıf bir Parlamento ve Güçsüz bir

Yürütme

Moldova’da yeni anayasayla başlayan dönem, zayıf ve aşırı par-

çalanmış bir parlamento kompozisyonu karşısında, cumhurbaşkanını

merkez alan güçlü bir yürütme tasarımına dayanıyordu. Bununla bir-

likte anılan dönem, siyasî ve kurumsal nedenlerle güçsüz hale gelmiş

bir yasama organının, otomatik olarak güçlü bir yürütme organının

oluşumuna vücut vermeyeceğinin de kanıtı gibiydi. Gerçekten, bu dö-

nemde otoritesini gittikçe arttırmaya yönelen Cumhurbaşkanı Snegur,

parlamento ve diğer siyasî elitler ile bitmek tükenmek bilmeyen güç

mücadeleleri sebebiyle bu hedefine ulaşamayacak; bu durumsa temel

Charles King, The Moldovans: Romania, Russia and the Politics of Culture, Hoo-

ver Institution Press, Stanford 2000, s. 152-153.

Corporate Author, Moldova Constitution and Citizenship Laws Handbook Vol - I:

Strategic Information and Developments, USA International Business Publicati-

ons, Washington 2014, s. 25.