133

482

Eşler Arasındaki Mal Rejimi Hükümleri Çerçevesinde Anonim Şirketlerde Bağlı Nama Yazılı ...

özelliklerinin devamını sağlamak amacı ile öngörülür (TTK m. 492-

498). Bu amaç öncelikle aile tipi ve kapalı anonim ortaklıklarda pay

sahiplerinin birbirlerine karşı sahip oldukları karşılıklı güven ve anla-

yışı sürdürmek ve dışarıdan birisinin katılmasını esas sözleşmede ön-

görülecek bağlam hükümleri ile engellemek olarak karşımıza çıkar.

134

Benzer şekilde pay sahiplerinin bazı kişisel niteliklere sahip olmasını

gerektiren ortaklıklarda, payı devralacak kişilerin de söz konusu bu

özellikleri taşımalarının sağlanmasına yardımcı olur.

135

Ayrıca gerek

iç gerekse dış yabancılaşmanın önlenmesi

136

ekonomik gücün merkezi

hale getirilmesi bağlam hükümlerinin temel amaçları arasında sayıl-

maktadır.

137

Bağlam sadece nama yazılı paylar ve nama yazılı pay senetleri ile

bunlar yerine çıkarılan ilmühaberler için öngörülmüş olup

138

hamiline

yazılı pay ve hamiline yazılı pay senetlerinin devri bağlam düzenle-

134

Anonim ortaklıklar, esas sözleşmesel bağlam aracılığı ile ortaklık pay sahipliği

yapısını veya pay sahibi sıfatıyla oy kullanarak karar alma süreçlerine etki edebi-

lecek kişileri denetim altına almayı amaçlamaktadırlar. Bkz.: Uzel

s. 105-106.

135

Örnek olarak bir hastane işlemeciliği faaliyetinde bulunan ortaklıkta sadece dok-

torların veyahut ilaç üretiminde fabrika laboratuarında çalışmaları gerekliliği ile

sadece eczacıların ortak olduğu bir ortaklıkta diğer meslekten olan kişilerin ortak-

lıkta pay sahibi olmasının engellenmesi bağlam hükümleri ile mümkün olabilir.

Pulaşlı, Bağlı Nama Yazılı, s. 118-119. Keza TTK m. 480/4 uyarınca esas sözleşme-

de pay sahiplerine tali/ikincil yükümlülük getirilmesi durumunda, bu yüküm-

lülükleri yerine getirebilecek nitelikte olmayan kişilerin pay sahibi olmalarının

engellenmesi bağlam hükümleri vasıtası ile mümkündür. Sevi, s. 266.

136

Dış yabancılaşma özellikle ortaklıkların işletme konusu bakımından tabi olduk-

ları mevzuat gereği Türk tabiiyetinde bulunanlardan teşkili gerekli veya yabancı

iştirak belirli oranda sınırlanmış ise söz konusu olur. Örnek olarak TTK m. 940;

3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Ka-

nunu m. 4; Tekinalp, Bağlam Sistemi, s. 44 vd. Ayrıca Bkz.:beliril grup pay se-

netlerinin sadece Türk vatandaşlarına tahsisine ilişkin TCMB Kanunu m. 11/d.

Ortaklığın rakibin pay sahibi olmasının getirdiği avantajları kullanarak, ortaklıkla

rekabet şartlarını kendi lehine değiştirmesini engellemek ve işletmenin ekonomik

bağımsızlığını korumak amacı ile de bağlam düzenlemeleri öngörülebilir. Lerzan

Yılmaz, “İsviçre Borçlar Kanununda Yapılan Değişiklikler Işığında Nama Yazılı

Pay Senetlerinde Bağlamın Sınırlandırılması Sorunu”,

İBD

, C.60, S.4, 2007, s. 1573;

Tekinalp, Bağlam Sistemi, s. 43.

137

Sevi, s. 251 vd; Pulaşlı, Bağlı Nama Yazılı

s. 115 vd.; Yılmaz, s. 1573.

138

Anonim ortaklıkta nama yazılı payların bir kısmı için bağlam öngörülürken,

diğerleri için ise öngörülmemesi mümkün olup, özellikle nama yazılı payların

gruplara ayrılarak belirli gruplara imtiyazlı haklar tanınması durumunda, bu

payların el değiştirmesinin kontrol altında tutulması için gerekliliği çerçevesinde

sadece o paylar bakımından bağlam hükümleri düzenlenmesi olanaklıdır. Altay,

s. 572.