133

543

TBB Dergisi 2017 (133)

Fatih AYDIN

hukukunda kabul edilen ve Türk hukukunda da geçerli olan, kimse-

nin kendi aleyhine olan belgeleri mahkemeye ibrazla yükümlü tutula-

mayacağı ilkesine kanuni bir istisna getirilmiştir.

Böyle bir düzenle-

menin amacı sınai mülkiyet haklarının ihlalinde zararı ispat etmek ve

zarar miktarını belirlemenin klasik haksız fiil eylemleri sonucu oluşan

zararı ispat etmekten daha zor olmasından dolayı, hak sahibine ispat

kolaylığı sağlamaktır.

İlgili defterlerin sadece fiili zararın tespiti kapsamında istenebilece-

ği hususu akla gelse de bu belgeler hem fiili zarar hem yoksun kalınan

kazanç ile ilgili taleplerin yerine getirilmesi için istenebilir. MarKHK

döneminde ayrı fiili zararla ilgili m. 64’ten hemen sonra m. 65’de belge

istenebilmesi hakkı düzenlendiğinden, yoksun kalınan kazanç ile ilgili

m. 66 vd. hükümler bakımından karşı taraftan belge istenip istenme-

yeceği net değildi. Ancak belgelerin istenmesini mümkün kılan düzen-

leme SMK m. 150’de tazminat başlığı altında genel bir hüküm olarak

yer almıştır. Yoksun kalınan kazanç için karşı tarafın belgelerinin iste-

nebilmesi SMK m. 151’de ayrıca düzenlenmiş olsa bu durum gereksiz

bir tekrardan ibaret olurdu. Kaldı ki, SMK m.151 uyarınca davacıya üç

farklı hesaplama yöntemi sunulmuştur. Davacı bu yöntemlerin han-

gisinin daha ziyade menfaatine olduğunu baştan bilemeyeceğinden

yoksun kalınan kazancın hesaplanması için dava öncesinde veya dava

sırasında bu belgeleri isteyebilmesi normal karşılanmalıdır. Öte yan-

dan yoksun kalınan kazancı hesaplama yöntemlerinden biri olan, sınai

mülkiyet hakkına tecavüz edenin elde ettiği net kazancın hesaplana-

bilmesi için ilk başvurulacak delil ilgilinin ticari defterleridir. Tüm bu

hususlar birlikte değerlendirildiğinde marka hakkı ihlal edilen şahsın,

gerek fiili zarar gerekse yoksun kalınan kazanç kalemlerinin hesaplan-

ması için tazminat davası sırasında veya öncesinde karşı taraftan mar-

ka hakkı ihlali ile ilgili belgeleri isteyebilmesi önem arz etmektedir.

2. Yoksun Kalınan Kazanç

a. Genel Olarak

Marka hakkına tecavüz edilen hak sahibinin zararı, yalnızca fii-

li kaybın değeri ile sınırlı olmayıp tecavüz nedeniyle yoksun kalınan

Tekinalp, s.503