133

545

TBB Dergisi 2017 (133)

Fatih AYDIN

Mahkemeler, fikri mülkiyet haklarına tecavüz sonucu oluşan za-

rarı belirleme noktasında TBK m. 50/2 gereğince geniş takdir yetki-

sine sahiptirler. 551 sayılı Markalar Kanunu’nun yürürlükte olduğu

dönemde (1965-1995) ise maddi ve manevi zararların tazmini haricin-

de yoksun kalınan kazanca ilişkin bir hesaplama yöntemi bulunma-

maktaydı. Bu dönemde hükmedilen tazminat miktarları hak sahibinin

gerçek zararını karşılama noktasında tatmin edici düzeylerde olma-

mıştır.

Marka hakkına tecavüz sonrası, hak sahibinin gerçek ve potansi-

yel alıcıları, tecavüz fiili sebebiyle ya başka arz edenlere -genellikle hak

sahibinin rakiplerine- geçer, ya da sadece hak sahibi ile işlem yapmayı

keser. Bu iki durum haricinde, hakkı tecavüze uğrayanın tecavüz ne-

deniyle ürünlerinin fiyatlarını düşürmek zorunda kalması da, hak sa-

hibinin yoksun kalınan kazanç olarak hesaplanan zarar kalemlerinden

birini oluşturur.

b. Kanunda Öngörülen Hesaplama Yöntemleri ve Usul

Tartışmaları

Kanun koyucu yukarıda zikredilen hakkaniyete aykırı durumları

ortadan kaldırmak ve tazminatın hesaplanmasında yaşanan zorlukları

aşmak için, birtakım hesaplama yöntemleri öngörmüştür.

Sınai Mülkiyet Kanunu m.151’de yoksun kalınan kazancın hesap-

lanması bakımından 556 sayılı MarKHK’da olduğu gibi 3 farklı yönte-

me yer verilmiştir. Hak sahibi bu üç yöntemden birini seçmek zorun-

dadır. Bir başka deyişle, bu hükümde yer alan hesaplama yöntemleri

dışında başka bir yönteme başvurulamaz.

Yoksun kalınan kazanç, zarar gören marka sahibinin seçimine

bağlı olarak;

1) Marka hakkına tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, marka sahi-

binin markanın kullanması ile elde edilebileceği muhtemel gelire göre,

Coşku Gönen, Marka Hakkının İhlalinde Yoksun Kalınan Kazancın Talebi, İstan-

bul 2011, s.64.

Bu yöntemlerin uygulamada karşılaşılan birçok sorunu çözdüğü yönünde bkz.;

Ergün Özsunay, “551 Sayılı Markalar Kanunu Döneminde Bazı Önemli Sorun-

lar ve 556 sayılı KHK ile Öngörülen Çözüm ve Yenilikler” İstanbul Ticaret Odası

Gümrük Birliği Bilgilendirme Toplantıları-3, İstanbul 1995, s.3.