134

121

TBB Dergisi 2018 (134)

Mutlu KAĞITCIOĞLU

lek sırrı, aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler

saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hü-

kümler dikkate alınmaksızın gizli dâhi olsa BDDK tarafından bu Ka-

nun kapsamında verilen görevler ile sınırlı olmak üzere istenecek her

türlü bilgi ve belgeyi uygun süre ve ortamda, sürekli veya münferit

olarak vermeye, istenecek defter ve belgeleri ibraz etmeye ve incele-

meye hazır bulundurmaya, tüm bilgi işlem sistemini denetim amaç-

larına uygun olarak ilgili personele açmaya, verilerin güvenliğini sağ-

lamaya ve muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü defter, belge

ve karneler ile vermek zorunda bulundukları bilgilere ilişkin mikrofiş,

mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını

ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için ge-

rekli tüm sistem ve şifreleri incelemek için ibraz etmeye ve işletmeye

mecburdurlar. Hattâ maddenin son fıkrasında, bu madde kapsamında

ilgili kişi, kurum ve kuruluşların BDDK’nın belirleyeceği süre içerisin-

de söz konusu talebe cevap vermek ve gereken kolaylığı göstermekle

yükümlü oldukları hükme bağlanmıştır.

Yukarıda verdiğimiz Bankacılık Kanunu’ndaki örnekte, ilgililerin

idareye bilgi ve belge sunma zorunluluğu bir kanun tarafından ön-

görülmektedir. İdarenin böylesi bir denetim faaliyetinde kural olarak,

ilgilisi için bir suç isnadı yöneltilmesi söz konusu değildir. Bankacılık

Kanunu kapsamında verdiğimiz örnekte durumu değerlendirebiliriz;

finansal piyasaların kalbi konumundaki para piyasasının temel loko-

motifi olan bankacılık sektöründe meydana gelecek bir bozulma tüm

finansal piyasayı ve ekonomik düzeni tehdit edici niteliktedir. Öyle

Aynı Kanun’un “Yerinde Denetim ve Gözetim” başlıklı 95. maddesine göre, “Ku-

rum, bankalardan, bunların bağlı ortaklıklarından, nitelikli paya sahip oldukları

ortaklıklardan, birlikte kontrol ettikleri ortaklıklardan, şubeleri ile temsilcilikle-

rinden, destek hizmeti kuruluşlarından ve diğer gerçek ve tüzel kişilerden bu Ka-

nun hükümleri ile ilgili görecekleri bütün bilgileri gizli dâhi olsa istemeye, bun-

ların vergiyle ilgili kayıtları dâhil olmak üzere tüm defter, kayıt ve belgelerini in-

celemeye yetkili olup, bilgi istenenler de istenilen bilgileri vermekle, defter, kayıt

ve belgeleri incelemeye hazır bulundurmakla, tüm bilgi işlem sistemini denetim

amaçlarına uygun olarak Kurumun yerinde denetim yapan meslek personeline

açmakla, verilerin güvenliğini sağlamakla ve muhafaza etmek zorunda oldukları

her türlü defter, belge ve karneler ile vermek zorunda bulundukları bilgilere iliş-

kin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını

ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sis-

tem ve şifrelerini inceleme için ibraz etmek ve işletmekle yükümlüdür.” (m.95/8).