134

123

TBB Dergisi 2018 (134)

Mutlu KAĞITCIOĞLU

revlisine, kimliği veya adresiyle ilgili bilgi vermekten kaçınan veya

gerçeğe aykırı beyanda bulunan kişiye, bu görevli tarafından 50-TL

idarî para cezası

verileceği kabul edilmiştir (m.40). Şunu da eklemek

gerekir ki kolluk denetimi sonucunda ulaşılan bilgi ve belgeler, kişi-

nin veya kuruluşun kendisine bir suç isnadı yöneltilmesi potansiyelini

bünyesinde zaten taşımaktadır. Ancak İHAM’ın Allen/Birleşik Krallık

kararında da belirtildiği gibi, kendini suçlamama ayrıcalığı idarenin

incelenmesinden kaçınma arzusu ile yapılan eylemlere muafiyet getir-

memektedir.

Dolayısıyla idarî kolluk yetkilerinin kullanılması kapsa-

mında bilgi ve belge toplanmasıyla ilgili susma hakkının kullanılması

gündeme gelmeyecektir.

2. Anti Tez: İdarî Yargılama Öncesinde Susma Hakkının

Uygulanabilirliği

İHAM kararlarında da ifade edildiği üzere susma hakkında prob-

lem alanını, idarenin bilgi ve belge toplama yetkisi değil, bu yetkinin

kullanılması kapsamında bir zorlamanın ve bir ceza tehdidinin varlı-

ğı oluşturmaktadır. Zorlama, bilgi ve belge vermemenin, yani susma

hakkının kullanılmasının bir para veya hapis cezası ile karşılanıp kar-

şılanmadığıdır ki, zorlamaya ilişkin içerik her somut olaya göre de-

ğerlendirilmelidir. İHAM,

“otonom (özerk) kavramlar doktrini”

uyarınca

iç hukuktaki nitelendirmelerle bağlı kalmadan

“suç isnadı”

kavramını

geniş bir düzlemde ele almaktadır. İHAM, iç hukukta idarî yaptırım

olarak kabul edilse de bir yaptırımı cezaî yaptırım olarak değerlen-

direbilmekte ve âdil yargılanma hakkı çerçevesinde ele alabilmekte-

dir.

Bu doğrultuda İHAS’ta öngörülen âdil yargılanma ilkelerinin,

uyuşmazlığa konu olan ve ilgilisi için ağır yükümlülükler içeren, ör-

neğin bir para cezası şeklindeki idarî yaptırım için de aranması gerek-

tiği kabul edilebilecektir. Öztürk kararında İHAM, Alman Kabahatler

Tutar, yeniden değerlendirme oranına göre her yıl güncellenmektedir.

Allen/Birleşik Krallık (Kabul edilebilirlik kararı), Başvuru No. 76574/01,

10.09.2002.

Engel/Hollanda, Başvuru No.5100/71; 5101/71; 5102/71; 5354/72;

5370/72,

08.07.1976, Engel davasında verdiği kararda mahkeme, bir isnadın cezaî karakte-

re sahip olup olmadığını şu ölçütlere göre belirleyeceğini açıklamıştır; fiilin davalı

devletin iç hukukunda ceza hukuku alanında mı, disiplin hukuku alanında mı,

yoksa her ikisinde de mi düzenlendiği; fiilin niteliği; ilgili kişinin alabileceği ceza-

nın ağırlık derecesi.