134

143

TBB Dergisi 2018 (134)

Mutlu KAĞITCIOĞLU

ma yetkisinin amac

ının bu olmadığı, mahkemelerin

davacının defter ve

belgelerini inceleyerek dönem matrahım yeniden belirleme yetkisinin bulun-

madığı, böyle bir talebin kabul edilmesinin, mahkemelerin idarenin yerine

geçmesi sonucunu doğuracağı, bu nedenle davacı isteminin

yerine

getirilme-

sinin mümkün olmadığı ve cezalı tarhiyatta yasaya aykırılık bulunmadığı”

gerekçesiyle davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararını,

“Mahkemelerce, bakılan davalarla ilgili dosyada mevcut bilgi ve belgeler

uyuşmazlığın çözümü için yeterli görülmezse her türlü incelemenin yapıl-

ması gerekmektedir. Mahkemece bu doğrultuda yapılacak inceleme idarenin

yerine geçmek olarak düşünülemeyeceği gibi katma değer vergisinin indirim

konusu yapılabilmesi ve bunun doğruluğunun saptanabilmesi için defter ve

belgelerin incelenmesi zorunludur. Olayda, yasal defter ve belgelerini incele-

me elemanına ibraz etmeyen yükümlünün dava dilekçesinde; defter ve belge-

lerin muntazam olduğunu belirterek vergi mahkemesince incelenmesini iste-

diği dosyanın incelenmesinden anlaşılmıştır.”

gerekçesiyle oy çokluğuyla

bozmuştur.

Sonraki kararlarında yukarıdaki görüşünü değiştiren Danıştay;

“Davacının tutum ve davranışı ile idarenin inceleme ve araştırma

yapmasını önlemesi sonucu tesis edilen işlemin iptal davasına konu

edilmesi durumunda, idarî yargı yerinin idarece yapılamayan incele-

me ve araştırmayı yapması idarenin yerine geçmesi sonucunu doğura-

cağından böyle bir inceleme ve araştırma yapılmasının re’sen araştır-

ma yetkisinin kullanılması olarak kabulüne olanak bulunmamaktadır.

Vergi incelemesi yapmaya yetkili denetim elemanına ibraz edilmediği

için, biçimsel varlığının gerçek mahiyetiyle uyumlu olup olmadığı tespit edi-

lemeyen defter ve belgelerin, davacı lehine verilecek karara dayanak alınması,

vergilemede esas olan gerçek mahiyetin biçimselliğe feda edilmesi anlamına

gelir. Bu bakımdan, gerçek mahiyetiyle uyumlu olduklarının, idarî yargı ye-

rince saptanmasına olanak bulunmayan; aksine, yetkili inceleme elemanına

ibraz edilmedikleri için, kanıt olma değerini yitiren defter ve belgelere dayanı-

larak davacı lehine karar verilemez.

Diğer taraftan, idarî yargı yerinin görevi, idarî

işlemin tesis edildiği

tarihte yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka

DVDDGK, 14.06.1996, E.1995/18, K.1996/269,

(17.04.2016).