134

240

Vergi Affından Yararlanan Mükellef için Mütalaa Geri Alınabilir mi?

uyuşmazlığının çözülmesi mümkün değildir.

Başka bir ifadeyle mu-

hakeme şartları gerçekleşmezse, iddiası, müdafaası ve yargılaması

ile birlikte muhakeme faaliyeti yapılamaz ve sanık cezalandırılmaz.

Bu çerçevede muhakeme şartları, bu şartlar gerçekleşmeden işlenmiş

suç hakkında ceza muhakemesi yapılmasına ve sanığın cezalandırıl-

masına engel oluşturmaktadır. Ancak şunu da ifade etmek gerekir ki

muhakeme yapılmadan sanık lehine bir karar verilebilmesi mümkün

olmaktadır.

Ceza muhakemesi hukuku içerisinde, ceza muhakemesi şartı ola-

rak değerlendirilen epeyce kurum vardır. Şikâyet, izin, talep, karar

gibi kurumlar bu çerçevede ele alınmaktadır.

Soruşturma yapmakla yükümlü olan makamların bir suç işlendi-

ğini öğrenmeleri durumunda hemen ceza muhakemesi sürecini başlat-

malarına istisna oluşturan, kovuşturmanın yapılmasını belli şartların

gerçekleşmesine bağlı tutan muhakeme şartları örneklerinden birisi

de vergi kaçakçılığı suçuna dair muhakeme sürecinde bulunmakta-

dır. Vergi Usul Kanunu m.367’de düzenlenen mütalaa bir muhakeme

şartıdır.

Diğer bir ifadeyle gerçekleşmemesi halinde vergi kaçakçılı-

ğı suçu dolayısıyla yapılacak yargılamalara engel olmaktadır. Dikkat

çekmek gerekir ki mütalaa, vergi kaçakçılığı suçunun bir unsuru olma-

yıp, ceza yargılamasının yürütülmesi ve sonuçlandırılmasıyla ilgilidir.

Diğer taraftan bir ceza muhakemesi şartı olan mütalaa, ceza yargı-

laması yapılmasına imkân veren vergi idaresi bildirimi muhtevasında,

kendine özgü bir işlem hüviyetindedir. Bu noktada “idari makamların

yargısal işlemleri”

tasnifi içerisinde değerlendirilebilir. Ancak şura-

sı bir gerçek ki hukukilik denetim imkânı tanıyan yetki, şekil, sebep,

konu ve amaç unsurlarını ihtiva etmeyen mütalaa, muhakeme şartını

yerine getirmiş olmayacaktır.

Bu unsurlar yönünden eksik olan mü-

talaaları ceza mahkemeleri iptal etmemekte, mütalaanın ceza muha-

Ünver-Hakeri, s.87.

Yenisey-Nuhoğlu, s.577.

Yenisey-Nuhoğlu, s.590; Ünver-Hakeri, s.101; Şenyüz, Mütalaa, s.16; Özcan,

s.504; Hüsamettin Uğur, -Açıklamalı-İçtihatlı Vergi Suçları, Ankara 2015, s.109.

Bkz. Kemal Gözler, İdare Hukuku Cilt I, Ekin 2009, s.641.

Tahir Erdem, “Kaçakçılık Suçlarının Bildiriminde ve Cezalandırılmasında Usul”,

Vergi Sorunları Dergisi

, 2011, S.273, s.83.