134

268

İstinaf Kanun Yolunda Kamu Düzeni Kavramı

İstinaf yolunda, ilk derece mahkemesinin olaylara, delillere, hu-

kuki sebeplere ilişkin değerlendirmesi konusundaki eksiklik ve yan-

lışlıklar istinaf sebebi olarak ileri sürülebilir. Vakıaların tespit ve de-

ğerlendirilmesindeki hususlar ile hukukun yanlış uygulamasından

kaynaklanan hatalar istinaf incelemesinin kapsamında ele alınacaktır.

Bu doğrultuda, ilk derece mahkemesinin gerek medeni usul hukuku

kuralları ve gerekse maddi hukuka ilişkin düzenlemeler bakımından

yaptığı hatalar istinaf sebebi olarak ele alınabilir.

İstinaf sebepleri

bakımından maddi hukuk usul hukuku ayrımı yapılmadığına göre

kamu düzeni kavramının kapsamının maddi hukukta kamu yararı

düşüncesi ile konulmuş kuralları içine alacak şekilde anlaşılması daha

kabul edilebilir olmaktadır. Yukarıdaki gerekçelerle kamu düzeni kav-

ramı, yalnızca usûlî kamu düzeni şeklinde anlaşılacak olursa, kavra-

mın sınırlarının fazlaca daraltılacağı kanaatindeyiz. Bu yönde bir ter-

cih yapılması istinafın amacının da sınırlı şekilde gerçekleşmesine yol

açabilecektir. Bölge adliye mahkemelerinin istinaf incelemesinde, usul

hukukuna ilişkin emredici hükümler yanında maddi hukuktaki kamu

düzenine aykırılık hallerini de re’sen dikkate alması istinaf yargılama-

sından beklenen faydayı arttıracaktır.

Kamu düzeni kavramının sınırlarının geniş tutulması görüşünün

kabulü ile istinaf aşamasının uzayacağı, bu sonucun ise usul ekonomi-

si ilkesi ve makul sürede yargılanma hakkı ile çelişeceği eleştirisi ile

karşılaşmak olasıdır. Hatta bu eleştirinin bir ölçüde haklı olduğunu

da kabul etmek gerekir. İstisnai olarak öngörülen bir hüküm (m.355/

cümle 2), uygulamada geniş yer bulmaktadır. Bu sebeple, gerekçesi

belirtilmemiş istinaf başvurularının ön inceleme aşamasında redde-

dilmesi kuralının uygulanması güçleşmektedir.

Çünkü kararda ve

kararın verildiği ilk derece yargılamasında kamu düzenine aykırı bir

husus bulunup bulunmadığını tespit edebilmek için dava dosyasının

bütünüyle incelenmesi bir başka deyişle esas incelemeye geçilmesi ge-

Nicolas Jeandin, “Les Voies de droit et l’éxecution des jugements” Le Projet de

Code de Procédure Civile Fédérale (Edité par Lukic Suzana), Lausanne, Cedi-

dac, 2008, s.343; François Bohnet/Jacques Haldy/Nicolas Jeandin/ Denis Tappy,

Code de Procédure Civile Commenté, Bâle, Helbing Linchtahn, 2011, s.1249; Hohl,

s.434-435; Dennis Tappy, “Les Voies de droit de nouveau code de Procédure Civi-

le”,

Journal des Tribunaux,

JdT 2010 III, s.134.

Budak/Karaaslan, s.347.