134

273 / 705

272 İstinaf Kanun Yolunda Kamu Düzeni Kavramı
- HMK m.14 uyarınca, şirket, dernek ve vakıf gibi özel hukuk tüzel
kişilerinin ortaklık veya üyelik ilişkileriyle sınırlı olmak kaydıyla
bir ortağına veya üyesine karşı veya bir ortağın ya da üyenin bu
sıfatla diğerlerine karşı açacakları davalar için, ilgili tüzel kişinin
merkezinin bulunduğu yer mahkemesinin yetkisi kesindir.44
- HMK m.11’e göre, terekenin paylaşılmasına, yapılan paylaşma
sözleşmesinin geçersizliğine, ölüme bağlı tasarrufların iptali ve
tenkisine, miras sebebiyle istihkaka ilişkin davalar ile mirasçılar
arasında terekenin yönetiminden kaynaklanan davalar ölenin son
yerleşim yerinde açılmalıdır. Ayrıca terekenin kesin paylaşımına
kadar mirasçılara karşı açılacak tüm davalar ölen kimsenin son
yerleşim yerinde açılır. Son yerleşim yeri mahkemesinin yetkisi
kesindir.
- HMK m.15/2 uyarınca, can sigortalarında sigorta ettirenin sigor-
talının veya lehtarın leh veya aleyhine açılacak davalarda onların
yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir.
- Yargılamanın yenilenmesi için hükmü veren mahkemeye başvu-
rulur, bu mahkemenin yetkisi kesindir (HMK m.378/I).
- İflas davaları mutlaka borçlunun muamele merkezinin bulundu-
ğu yer asliye ticaret mahkemesinde açılır, mahkemenin yetkisi ke-
sindir.45
44 , 03.07.2012, 3094/4555 (Legalbank Elektronik Hukuk Bankası); .,
17.01.2012, 4052/68 (Lexpera Hukuk Bilgi Sistemi); , 04.07.2012, 2674/4600
(Legalbank Elektronik Hukuk Bankası). Bir ortağın veya üyenin özel hukuk tüzel
kişisine karşı açacağı davada kesin yetki kuralının uygulanıp uygulanmayacağı
hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Bir görüşe göre, bir ortağın veya üyenin
derneğe ya da kooperatife karşı açacağı davada da kesin yetki kuralı uygulanma-
lıdır. Zira Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun madde gerekçesinde “özel hukuk
tüzel kişilerinin kendi iç ilişkilerine yönelik olmak üzere, örneğin bir üyenin veya
ortağın diğer bir üyeye veya ortağa yahut üyenin veya ortağın merkeze karşı aça-
cağı davalar, merkezin bulunduğu yerde açılacaktır” açıklamasına yer verilmiş-
tir. Mine Akkan, Pekcanıtez Usul, s.298. Aynı yönde Yargıtay kararları için bkz.
08.12.2011, 6690/7790; 02.07.2012, 2914/4537 (Legalbank Elektronik
Hukuk Bankası) Aksi görüş ise, Kanun’da bu yönde bir ifade bulunmadığını be-
lirtmektedir. Hükmün lafzında “ortağın veya üyenin tüzel kişiliğe karşı açacağı
dava” tabiri bulunmadığından ve hüküm istisnai olarak kesin yesin yetki hallerini
düzenlediğinden bu tür davalarda merkezin bulunduğu yerin kesin yetkili sayıl-
ması mümkün değildir. Umar, Şerh, s. 59; Yılmaz, Şerh s.170.
45 HGK 04.05.2011, 19-151/275 (Lexpera Hukuk Bilgi Sistemi). Bu konuda ayrıntılı
bilgi için bkz. Nur Bolayır, Medeni Usul Hukukunda Yetki Sözleşmeleri, Ankara
2009, s.104-112.