271 / 705
270
İstinaf Kanun Yolunda Kamu Düzeni Kavramı
nundaki bu sınırlamalara uyulması gerektiği konusunda tereddüt ol-
mamakla birlikte, istinafın amacını anlamsız kılacak şekilde Kanunda
yer almayan sınırlamalardan kaçınılmalıdır.
37
II. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNCE RESEN DİKKATE
ALINACAK KAMU DÜZENİNE AYKIRILIK HALLERİ
1. Medeni usul hukukunda kamu düzenine ilişkin haller
Belirtilmelidir ki, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlen-
miş olan kurallara aykırılıkların pek çoğu istinaf mahkemesince resen
dikkate alınacaktır. Bunun sebebi, usul kurallarının kamu düzeni ile
yakından ilgili olduğunun kabul edilmesidir. Yargıtay Hukuk Genel
Kurulu, usul kurallarının zaman itibariyle uygulanması sorunu ile il-
gili yakın tarihli bir kararında, yargılamaya dair hükümlerin derhal
yürürlüğe girmesi kuralının arkasında usul kanunu hükümlerinin
kamu düzeni ile ilgisinin yer aldığını belirtmiştir.
38
Öncelikle mahkemenin uyuşmazlığı esastan inceleyip karara va-
rabilmesi için varlığı veya yokluğu aranan dava şartları kamu düzeni
ile ilgilidir
39
ve yargılamanın her aşamasında resen dikkate alınır. Bu
kapsamda öncelikle HMK m.114’te belirtilen
genel dava şartları
sayı-
labilir:
a. Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması
b. Yargı yolunun caiz olması hususu kamu düzenine ilişkin oldu-
ğundan mahkemece resen dikkate alınmaktadır.
40
37
Özekes, s.94.
38
Yargıtay HGK E. 2014/19-1087, K. 2016/606, T. 11.5.2016 (Kazancı İçtihat Bankası).
39
“Dava şartları, mahkemenin davanın esası hakkında yargılamanın devamı için
gerekli olan şartlardır. Diğer bir anlatımla; dava şartları, dava açılabilmesi için
değil mahkemenin davanın esasına girebilmesi için aranan kamu düzeni ile ilgili
zorunlu koşullardır.” Yargıtay
10.HD. E. 2015/13924, K. 2016/7682, T. 9.5.2016
(Kazancı İçtihat Bankası).
40
“…Yukarıdaki açıklamalar ışığı altında yapılan değerlendirmeye göre; idari para
cezası tahakkuku işleminin iptaline dair davada adli yargı ve giderek iş mahke-
melerinin görevli olmadığı belirgin bulunmakla, idari yargı alanına giren davanın
dava koşulu eksikliğine dayalı olarak usulden reddine karar verilmesi gerekirken,
mahkemece eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu, işin esasına girile-
rek, idari para cezasının ödendiğinden bahisle, davanın konusu kalmadığından
karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi isabetsizdir.” Yargıtay
10.HD.E. 2016/8636, K. 2016/9765, T. 13.6.2016 (Kazancı İçtihat Bankası).