134

276

İstinaf Kanun Yolunda Kamu Düzeni Kavramı

belirtilen son güvence ise, davanın hakkaniyete uygun şekilde görül-

mesidir ki bu ilke hem hukuki dinlenilme hakkını hem de silahların

eşitliği ilkesini bünyesinde barındırmaktadır.

Öte yandan adil yargı-

lanma hakkı güvenceleri, yalnızca 6.madde metninde sayılanlarla sı-

nırlı değildir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi istikrarlı içtihatları ile

Sözleşmeyi yorumlama yetkisini kullanarak mahkemeye erişim hakkı-

nı da adil yargılanma hakkı kapsamına dâhil etmiştir. Mahkemeye eri-

şim hakkı haklarını mahkeme önünde ileri sürerek hukuki korunma

talebinde bulunmak isteyen her kişinin, aşılması güç bir engelle kar-

şılaşmaksızın bu olanaktan yararlanabilmesi anlamına gelen ve adil

yargılanma hakkının etkili şekilde kullanılabilmesini sağlayan önemli

bir güvencedir.

Adil yargılanma hakkının unsurları bakımından değerlendirme

yapıldığında istinaf incelemesinde resen dikkate alınması gereken yar-

gılama eksikliklerine şu örnekler verilebilir:

- Mahkemeye erişim hakkı bakımından, örneğin, adli yardım talep-

lerinin makul olmayan gerekçelerle reddedilmesi kişinin ekono-

mik yetersizlik sebebiyle mahkemeye ulaşmasını engelleyecektir.

Başvuru sürelerinin sürelerin yanlış hesaplanması, kanun yolu-

nun yanlış gösterilmesi gibi uygulamalarla da mahkemeye erişim

hakkı engellenebilir. Tebligat hukukuna ilişkin hatalar da –örne-

ğin, adres değişikliğinin usulüne uygun şekilde bildirilmiş olma-

sına rağmen eski adrese tebligat yapılması ve benzeri uygulama

yanlışlıkları- mahkemeye erişim hakkının ihlaline yol açabilir.

- Kanunla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme önünde

yargılanma hakkı bakımından örneğin, taraflarca reddedilen

hâkimin bu talebi dikkate almaması ya da haksız yere reddetmesi,

yasaklılık hallerinin varlığına rağmen hâkimin davaya bakmaya

devam etmiş ve hüküm vermiş olması gibi ihtimaller sayılabilir.

- Aleniyet ilkesi bakımından örneğin, kısa karar ile gerekçeli ka-

rarın birbirine uygun olması kamu düzenine ilişkin olarak kabul

edilmelidir. Yargıtay kararlarında bu husus aleniyet ilkesi olarak

Sezin Aktepe Artık, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları

Mahkemesi Kararları Işığında Medeni Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı,

Ankara 2014, s.338 vd.

Aktepe Artık, s.74 vd.