134

280

İstinaf Kanun Yolunda Kamu Düzeni Kavramı

nın gerekliliği kadar; kararın gerekçesinin de, sonucu ile tam bir uyum

içinde, o davaya konu maddi olguların mahkemece nasıl nitelendiril-

diğini, kurulan hükmün hangi nedenlere ve hukuksal düzenlemele-

re dayandırıldığını ortaya koyacak; kısaca, maddi olgular ile hüküm

arasındaki mantıksal bağlantıyı gösterecek nitelikte olması gerekir. Bu

ise ancak gerekçe ile mümkündür. Zira tarafların o dava yönünden,

hukuk düzenince hangi sebeple haklı veya haksız görüldüklerini an-

layıp değerlendirebilmeleri ve Yargıtay’ın hukuka uygunluk deneti-

mini yapabilmesi için, ortada, usulüne uygun şekilde oluşturulmuş;

hükmün hangi sebeple o içerik ve kapsamda verildiğini ayrıntılarıyla

gösteren, ifadeleri özenle seçilmiş ve kuşkuya yer vermeyecek açık-

lıktaki bir gerekçe bölümünün ve buna uyumlu hüküm fıkralarının

bulunması zorunludur.

Bütün mahkemelerin her türlü kararlarının gerekçeli olarak yazıl-

ması gerektiğini öngören Anayasa’nın 141/3. maddesi ve ona paralel

bir düzenleme içeren 6100 sayılı HMK’nın 297. maddesi, işte bu amacı

gerçekleştirmeye yöneliktir. AİHS m.6 ile güvence altına alınan adil

yargılanma hakkının ve onun bir unsuru niteliğindeki hukuki dinlenil-

me hakkının sağlanması açısından da mahkeme kararlarının “gerçek”

gerekçeler ile yazılması bir zorunluluktur. Bu kapsamda ifade etmek

gerekir ki, ilk derece mahkemesi kararının gerekçesiz ya da eksik ge-

rekçeli olması, istinaf mahkemesi tarafından resen dikkate alınmalıdır.

- Silahların eşitliği ilkesi bakımından, örneğin bir tarafın hukuka

aykırı yollarla elde edilen delilleri kullanması ya da dosyadaki

bilgi ve belgelere ulaşmada taraflara eşit imkânlar tanınmamış

olması, mahkeme tarafından resen dikkate alınması gereken yar-

gılama hatalarıdır. Bilirkişi raporunun ticari sırların açığa çıkacağı

gerekçesiyle diğer tarafla paylaşılmamış olması, ya da bilirkişinin

incelemesini gerçekleştirirken taraflardan biri ile görüşmesi ve

diğer tarafı haberdar etmemesi (HMK m.278/3) gibi uygulamalar

yine silahların eşitliği ilkesine aykırı olacaktır.

Dava şartları ve adil yargılanma hakkının unsurları dışında, kamu

düzeni ile ilişkilendirilen diğer usul hukuku kurallarına aşağıdaki ör-

nekleri vermek mümkündür:

Yargıtay HGK, E. 2015/2-2345, K. 2016/604, T. 11.5.2016; HGK E. 2014/958, K.

2016/333, T. 16.3.2016 (Kazancı İçtihat Bankası).