134

284

İstinaf Kanun Yolunda Kamu Düzeni Kavramı

2. Maddi Hukukta Kamu Düzenine İlişkin Haller

Maddi hukuka dayanan kamu düzenine aykırılık hallerini ikili bir

ayrıma tabi tutmak uygun olacaktır. Resen araştırma ilkesinin geçerli

olduğu davalarda, davanın kendisi kamu düzenini ilgilendirdiği için

dava malzemesinin tamamı bölge adliye mahkemesi tarafından resen

incelenecek ve araştırılacaktır. Taraflarca getirilme ilkesinin geçerli ol-

duğu davalarda ise yalnızca kamu düzenini ilgilendiren birtakım özel

meseleler bölge adliye mahkemesi tarafından resen dikkate alınacak-

tır.

a. Davanın/ Uyuşmazlığın Kendisinin Kamu Düzenini

İlgilendirdiği Haller

Kamu düzenini ilgilendiren davalar, medeni usul hukukunda ta-

raflarca getirilme ilkesinin istisnaları olarak kabul edilir. Bu davalarda

kendiliğinden araştırma ilkesi uygulanır. Mahkeme, kural olarak ta-

rafların ileri sürdüğü vakıa ve delillerle bağlı olmayıp kendisi de vakı-

aları araştırabilir, delilleri inceleyebilir. Mahkeme de taraflar yanında

olayların ve delillerin mahkemeye getirilmesi konusunda görevli ve

yetkili kılınmıştır.

Kanun yolunda tarafların ileri sürdükleri hukuka

aykırılık iddiaları ile bağlı kalınmaz, mahkeme ilk derece yargılaması-

nın hukuka uygunluk denetimini kendiliğinden yapar.

- Aile hukukuna ilişkin davalar (boşanma, evliliğin feshi, evlat edin-

me, velayet

vb.)

- Cinsiyet değiştirme davaları,

- Nüfus kaydının düzeltilmesi davaları,

- Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun uygulamasına

ilişkin davalar,

- Sendikaların kapatılmaları ya da faaliyetlerine son verilmesi için

Cumhuriyet Savcılığınca açılan davalar,

- Vakfın kuruluşu ve tescilinin uygunluğuna ilişkin davalar,

Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s.224.

“Velayet kamu düzeni ile ilgili olup, çocuğun üstün yararı zorunlu kılmadığı

müddetçe tarafların bu konuda anlaşmaları ya da davalının davayı kabulü tek

başına hukuki sonuç doğurmaz.”

E. 2016/4037, K. 2016/7656, T. 14.4.2016

(Kazancı İçtihat Bankası).