134

321

TBB Dergisi 2018 (134)

Melis TAŞPOLAT TUĞSAVUL

mesi veya ilk derece mahkemesi tarafından verilen karar kaldırılmış

olmaz. Zira Yargıtay tarafından verilen bozma kararı, bu karar üzerine

istinaf mahkemesi veya ilk derece mahkemesinin bozmaya uyma ka-

rarı verdiği ana kadar ayakta kalır ve hatta dosya kendisine gönderilen

ilk derece mahkemesi veya istinaf mahkemesi bozma kararına direndi-

ği takdirde Yargıtay tarafından bozulan karar ayakta kalmaya devam

eder. Yani kassasyon sisteminde ancak bozma üzerine alt mahkeme

bu karara uyarsa karar iptal edilebilecek olup, tek başına Yargıtay’ın

bu yönde bir yetkisi yoktur. Oysaki istinafta kural olarak uyuşmazlı-

ğa ilişkin tüm istinaf sebepleri tahkikat yapılarak incelendiğinden ilk

derece mahkemesi tarafından verilen karar kaldırılıp, yeniden hüküm

kurularak reformasyon etkili karar verilmektedir.

İstinaf mahkemesi

yeniden hüküm vermenin yanı sıra HMK md. 353/1a düzenlemesin-

deki durumlarda esası incelemeden sadece ilk derece mahkemesi ka-

rarını kaldırarak dosyanın kararı veren veya kendi yargı çevresinde

uygun görülen bir ilk derece mahkemesine ya da görevli ve yetkili ilk

derece mahkemesine gönderilmesine duruşma yapmadan karar vere-

cektir.

Bununla birlikte ilk derece mahkemesi hükmünün ileri sürülen

istinaf sebeplerine göre hukuka aykırı bulunması bu hükmün her

zaman tamamen kaldırılmasını gerektirmez. Dolayısıyla istinaf di-

lekçesinde kararın ne şekilde ve ne dereceye kadar kaldırılması talep

edilmişse, istinaf mahkemesinin bu hükmü kaldırma ölçüsü de buna

göre belirlenir. Zira istinaf mahkemesi istinaf dilekçesi çerçevesinde

inceleme yapacağından (HMK md. 342/2, e; HMK md.355/1, c.1) ve-

receği kararın sınırları da istinaf dilekçesindeki talepler çerçevesinde

belirlenmektedir. Buna göre istinaf incelemesinde taleple bağlılık ilke-

si (HMK md. 26) asıl olup inceleme sonucunda verilecek olan kararlar

bakımından da bu ilke esas alınmalıdır. Ancak kamu düzenine ilişkin

istinaf sebeplerinin varlığı bu kurala istisna teşkil etmektedir (HMK

md.355/1,c.2). Örneğin; istinafa başvuran taraf hükmü kısmen istinaf

etmişse, bu başvuru haklı bulunduğu taktirde, ilk derece mahkemesi

kararı istinaf edilen kısım oranında kaldırılacak ve değiştirilecektir. Bu

nedenle istinaf mahkemesinin özellikle esasa ilişkin konularda taraf

taleplerini aşarak kısmen istinaf edilmiş bir kararı tamamen kaldırma

Bkz. Rosenberg/Gottwald/Schwab, s. 767, 770-771; Musielak, s. 330; Çiftçi, s. 646-

647.