134

322

İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar

yetkisi kural olarak yoktur.

Aynı zamanda vurgulamak gerekir ki; ilk

derece mahkemesi kararının değiştirilmeyen yani muhafaza edilen bö-

lümleri varsa bunlar kural olarak istinaf mahkemesi kararının hüküm

fıkrasında belirtilmelidir. Bundan sonra değiştirilmesi gereken kısma

ilişkin hüküm verilir.

II. İstinaf İncelemesi

İstinaf incelemesi neticesinde verilebilecek kararların tespiti için

öncelikle, bu incelemenin nasıl yapılacağına değinmek gerekmektedir.

İstinaf başvurusu yapılıp, karşılıklı dilekçelerin verilmesinden sonra

(HMK md. 342-348) istinaf mahkemesinde yapılacak inceleme, ön in-

celeme

ve asıl inceleme olarak ikiye ayrılır.

A. Ön İnceleme ve Sonucunda Verilebilecek Kararlar

İstinaf mahkemelerinde asıl incelemeden önce bir ön inceleme

aşaması vardır. Bu aşamada başvurunun esasına girmeye engel teş-

kil eden şeklî hususlar incelenir.

Ön inceleme aşamasında kolaylıkla

Yani burada ilk derece kararını kaldırdıktan sonra gerektiğinde tahkikatın eksik

yönlerini tamamlayarak esasa ilişkin yeni bir karar verecek olan istinaf mahke-

mesini sınırlandıran unsur; tarafların talepleriyle bağlılık kuralıdır. Aynı zaman-

da istinaf mahkemesi taraflardan sadece birinin istinafa başvurduğu durumlar-

da aleyhe karar verme yasağı dolayısıyla onun aleyhine karar veremeyecektir

(Akkaya,s.236; Rosenberg/Schwab/Gottwald, s. 810).

Burada isim benzerliği olmasına rağmen istinaf incelemesindeki ön inceleme ile

ilk derece yargılamasındaki ön incelemenin (HMK md. 137) amaç ve fonksiyon

bakımından birbirinden farklı olduğunu vurgulamak gerekir. Zira ilk derece mah-

kemesinde ön inceleme yapılmadan tahkikat aşamasına geçilmemekte, bu aşama-

da dava şartları ve ilk itirazlar incelenmekte, hâkim tarafları arabuluculuğa veya

sulhe teşvik etmekte, tahkikat aşamasına hazırlık yapılmaktadır. Diğer yandan

esas hakkında tahkikat yapılmadan incelenebilecek dava şartları ve ilk itirazlar da

bu aşamada dosya üzerinde karara bağlanmaktadır. İstinaf aşamasında yapılan

ön incelemede ise, incelemenin başka bir dairece veya bölge adliye mahkemesince

yapılmasının gerekli olup olmadığı,

aleyhine istinaf yoluna başvurulan kararın

kesin mahiyette olup olmadığı, başvurunun süresi içerisinde yapılıp yapılmadı-

ğı, başvuru şartlarının yerine getirilip getirilmediği, başvuru sebeplerinin veya

gerekçesinin gösterilip gösterilmediği hususları incelenir (Bkz. 20.07.2017 tarihli,

7035 sayılı Kanun ile değişik md. 352, RG. T. 05.08.2017, RG Sayı: 30145 Mükerrer).

Yani istinaf talebinin esası hakkında inceleme yapılabilmesi için gerekli olan şart-

ların gerçekleşip gerçekleşmediğinin incelendiği bir aşamadır. Aynı şekilde ilk de-

rece mahkemesinde yapılan esastan incelemeyi ifade eden tahkikat ile istinaftaki

esastan inceleme de tam anlamıyla aynı değildir. Bkz. Özekes, s. 82; Konuralp,

Kamu Düzeni, s. 136; Akkaya, s. 240; Memişoğlu, s. 91.

Özekes, Pekcanıtez Usûl, s. 2234.