134

332

İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar

incelemesi sonucunda verilecek kararlar da ilk derecedeki kararlardan

farklı olacaktır. Her ne kadar istinaf mahkemesinin dava konusu uyuş-

mazlığın esası hakkındaki kararları, ilk derece mahkemesinin davanın

esası hakkındaki kararları gibi olsa da öncelikle istinaf mahkemesinin

kararlarının amaç ve şekil bakımından ilk derece kararlarından ayrıldı-

ğını belirtmek gerekir. Zira ilk derece mahkemesinin kararı doğrudan

uyuşmazlığı çözme amacına yönelik olmasına rağmen, istinaf mah-

kemesinin davanın esasına ilişkin kararı daha çok ilk derece mahke-

mesinin hükmünü değiştirme ve düzeltme amacına yöneliktir. İstinaf

mahkemesi aynı anda ilk derece kararını kaldırır ve hatalı olan hüküm

kısımlarını değiştirir ve yeniden karar verir.

İnceleme istinaf dilekçe-

sinde belirtilen sebepler ile sınırlı olarak yapılır (HMK md. 355). Ancak

kamu düzenine aykırılıklar re’sen nazara alınır. Bu sebeple istinaf baş-

vurusunda istinaf sebeplerinin maddi ve hukukî yönden doğru ve tam

olarak gösterilmesi önem taşımaktadır.

İstinaf yargılamasında esastan incelemede asıl olan duruşma ya-

pılmasıdır. Kanunda tek tek sayılan istisnalar dışında duruşma yapıl-

ması zorunludur (HMK md. 356/1). Bu istisnaların genişletilmesi ve

duruşma yapılmaması başlı başına bir temyiz sebebi oluşturacaktır.

Zira duruşma yapılması yargılamada sözlülük ve doğrudanlık ilkele-

rinin uygulandığı alanlardır. İstisnalar dışında duruşma yapılmaması

aynı zamanda hukukî dinlenilme hakkı ihlali, dolayısıyla âdil yargı-

lanma hakkı ihlâli de sayılacaktır. Duruşma yapılmadan karar veri-

lebilecek hâllerin bir kısmı esasa, bir kısmı da usûle ilişkindir. Ancak

esasa ilişkin olup da duruşmasız karar verilecek hâller de şekli nitelik-

te hususlardır. Bununla birlikte esasa ilişkin duruşma yapılmayacak

se sınırlı da olsa yeniden yargılama yapmaktır . Bkz. Özekes, Pekcanıtez Usûl, s.

2241.

İstinaf mahkemelerini temel işlevi ilk derece mahkemesinin kararlarını kontrol

edip hatalı kısımlarını değiştirerek yeniden hüküm vermektir. Bu sebeple ilk de-

rece mahkemesindeki vakıa tespitleri ile bağlılık mevcuttur (Musielak, s. 330). İs-

tinaf mahkemesi aleyhine kanun yoluna başvurulan bir kararla ilgili olarak istinaf

talebini kabul etmiş ve yaptığı incelemede ilk derece mahkemesiyle benzer ya da

aynı yönde karar vermiş olsa da yani ortaya çıkan sonuç ilk derece kararı ile aynı

olsa da mutlaka yeni karar vermek zorundadır (Özekes, Pekcanıtez, Usûl, s. 2268).

İzmir Bölge Adliye Mahkemesi

2017/2180 E., 2017/1428 K., 17.07.2017 ta-

rihli kararında, iştirak nafakası miktarına yönelik davacının istinaf başvurusunun

kısmen kabulü, kişisel ilişki düzenlemesi yönünden ise davalının istinaf başvu-

rusunun kısmen kabulü ile, ilk derece mahkemesi kararının düzeltilmesine ve

yeniden esas hakkında karar verilmesine şeklinde hüküm kurup yeniden karar

yazmıştır. (Kazanci İçtihat Bankası, 21.12.2017).