134

367

TBB Dergisi 2018 (134)

Bedia GÜLEŞ

tim ödüncü sözleşmesi söz konusu olacaktı. Ancak bu kişinin yerinde

maddede sayılan aile üyelerinin olması ve onlara duyulan geleneksel

saygı durumu değiştirmektedir.

TMK m. 370’te düzenlenen durum, aslında Türk Borçlar Kanunu

m. 153/3’teki evlilik birliği devam ettiği sürece, eşlerin birbirlerinden

olan alacakları için zamanaşımı işlemeyeceği hükmüne, zamanaşımı-

nın işlememesi açısından benzemektedir. Gerçi TMK m. 371/3 de

“Bu

alacak zamanaşımına uğramaz”

diyerek alacağın hiç zamanaşımına uğ-

ramaması gibi daha mutlak bir ifade kullanmaktadır. Ancak zamana-

şımının işlemeyeceği süre, evlilik devamı gibi belli bir süreç de olsa

mutlak da olsa düzenlemelerin ortak noktaları şudur: Her ikisinde de

alacaklılar, aradaki manevi bağdan dolayı alacağını talep edememek-

tedir.

TMK m. 370 ve 371 için ölüm hâli borcun talep edilebilir hâle gel-

mesi için gerekli bir fiili şarttır.

Sırf ölüm olayının gerçekleşmesine

ihtiyaç duyulması, onu miras hukuku kaynaklı bir hak yapmaz. Tale-

bin terekeden karşılanmasının, miras bırakanın diğer borçları ile aynı

yönteme tâbi olması (TMK m.641) da alt soyun bu talebinin miras hu-

kukundan kaynaklı bir talep olmadığını destekler. Altsoy ile madde-

deki aile üyeleri arasında sözleşme ilişkisi olduğundan da bahsetmek

mümkün değildir. Bu noktada BK m. 314/II’ye dayalı örtülü bir iş söz-

leşmesi olduğunu belirten görüşe

uygun görünmemektedir.

Zira

bir sözleşmenin kurulması için taraf iradelerinin aynı amaca yönelip

uyuşması gerekir.

Oysa taraflar burada bir iş sözleşmesi yapma ama-

cını taşımamaktadırlar. Talebin haksız fiile dayanması da söz konusu

değildir. TBK m. 78/1’in

“Borçlanmadığı edimi kendi isteğiyle yerine geti-

ren kimse, bunu ancak, kendisini borçlu sanarak yerine getirdiğini ispat eder-

se geri isteyebilir”

diyen hükmü gereği, altsoyun talebini sebepsiz zen-

TMK m. 371/1: “Altsoy, bu bedeli borçlunun ölümü halinde isteyebilir”. Eşlerin

birbirinden olan alacakları için ise durum farklıdır. Nitekim TMK m. 217’e göre

“Mal rejimi, eşler arasındaki borçların muaccel olmasını önlemez”. Yani borçlu

eş diğer eşe durum ve koşullara göre borcunu ödeyebilir. Ancak ödemezse de

zamanaşımı işlemez.

Görüş için bkz. Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku,

s. 508 vd.; Dural-Öz, s. 353,

354.

Aynı yönde bkz. Öztan, Aile Hukuku, s. 1237.

Türk Borçlar Kanunu m.1