134

368

Türk Miras Hukukunda Denkleştirme

ginleşmeye dayandırılamaz. Çünkü sebepsiz zenginleşmeye dayanak

oluşturan sebeplerden biri olan “edim” sebep olarak değerlendirilse

bile, altsoy kendisini borçlu sayarak bir edimde bulunmadığından se-

bepsiz zenginleşmeden bahsedilemez. Son olarak adam çalıştıran so-

rumluluğu vs. gibi sırf kanundan kaynaklı durumların da m. 370’teki

borca kaynak olmadığı belirtilmelidir.

Hukukumuzda öyle durumlar vardır ki zarar, zarar verene kusur

açısından isnat edilememektedir. Ancak bu durumlarda zarar göreni

bu maddî yükle baş başa bırakmak adalet duygusu ile örtüşmemekte-

dir. Bu sebeple zarar görene yine de bir miktar ödeme yapılması uygun

görülmektedir. Bahsi geçen hâllerden birini doktrinde hakkaniyet so-

rumluluğu olarak adlandırılan

TBKm. 59’uncu madde oluşturmakta-

dır. Maddede ayırt etme gücünden yoksun bulunan kimsenin bu esna-

da verdiği zararlardan dolayı sorumluluğu düzenlenmiştir. Esasında

ayırt etme gücünden yoksun kimsenin haksız fiilinden bahsedilemez.

Zira hukuken zarar verme iradesi yoktur. Ancak maddi kayba uğra-

yan kimsenin de bir zararı söz konusudur. İşte TMK m. 370’te düzen-

lenen müessese de zararın emek sarf edene yüklenememesi açısından

hakkaniyet sorumluluğuna benzemektedir. Zira burada da esasında

emekten yararlananların zarar verme kastı yoktur. Ancak emek veya

gelir sarf edenin de sırf geleneklere uygun davranması nedeniyle zara-

ra katlanması beklenemez. Ölümden sonra diğer altsoylarla aynı kefe-

ye konması da adalet duygusuna sığmaz. Zaten bu ödeme doktrinde

“hak ve nısfet duygularını tatmin edici”

olarak nitelenmiştir. Dolayısıyla

Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, 18. Baskı, An-

kara, 2015, s. 614; Ali Naim İnan-Özge Yücel, Borçlar Hukuku Genel Hükümler,

Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı, Ankara, 2014, s. 413; Mustafa Reşit Karahasan, Türk

Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 1. Cilt, Beta Yayınları, İstanbul, 1992, s. 501

vd.; Ahmet M. Kılıçoğlu; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Turhan Kitabevi, 17.

Baskı, Ankara, 2013, s. 318;

Safa Reisoğlu, Türk Borçlar Hukuku Genel Hüküm-

ler, Beta Yayınları, 24. Bası, İstanbul, 2013, s. 179; Mustafa Dural, Türk Medeni

Hukukunda Gerçek Kişiler, Filiz Kitabevi, 3. Bası, İstanbul, 1987, s. 85 vd. ; Aydın

Zevkliler, Kişiler Hukuku Gerçek Kişiler, Olgaç Matbaası, Ankara, 1981, s. 178

vd. Kemal M. Oğuzman-Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, II. Cilt,

Vedat Kitapçılık, 11. Bası, İstanbul, 2014, s. 184; Henri Deschenaux-Pierre Tercier,

Sorumluluk Hukuku, Ankara, 1983, s. 108 (Çeviren: Salim Özdemir); Cevdet Ya-

vuz, “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’na Göre “Kusursuz Sorumluluk” Halleri ve

İlkeleri”,

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi,

Cilt:14,

Sayı:4, Yıl: 2008, s. 47,

http://hukuk.marmara.edu.tr/en/yayinlar/fakulte-der-

gisi/cilt-14-sayi-4-yil-2008/ (erişim tarihi: 01.04.2016 saat:13.43) .

Ahmet M. Kılıçoğlu, Medeni Kanun’umuzun Aile – Miras – Eşya Hukukuna Ge-