134

369

TBB Dergisi 2018 (134)

Bedia GÜLEŞ

alacak, doğması ödemenin yapıldığı veya emeğin sarf edildiği ana da-

yanan, hüküm ifade etmesi ise altsoyun miras tamamen paylaşılana

kadar bunu talep etmesi şartına bağlı olan bir hakkaniyet alacağı ola-

rak nitelendirilebilir.

TMK m. 370’te anlatılan durum aslında günümüz için önemini

oldukça yitirmiştir. Nitekim gelişip değişen yaşam şartlarıyla birlikte

toplumumuzda, geniş aile modelinden çekirdek aile modeline hızlı bir

geçiş söz konusudur. Ancak bu değişime rağmen yine de ana – baba

ya da büyük ana - baba ile birlikte yaşamanın hiç olmadığından bah-

sedilemez. Dolayısıyla yıllarca ailesi ile birlikte yaşayıp, kazanç elde

ederken onlarla birlikte çalışan, bununla beraber hiç maddi karşılık

almayan bir kimsenin, yıllar sonra ana – babası öldüğü zaman elinde

hiçbir şey kalmaması hâlinde, alt soy bu hükümlere başvurarak uygun

bir bedel isteyebilecektir. Bahsedildiği üzere bu talep kural olarak ana

– baba ya da büyük ana – baba öldüğü zaman ileri sürülebilir (TMK m.

371/1). Ancak m. 371/2’ye göre bunun

“birlikte yaşamanın sona ermesi

veya işletmenin el değiştirmesi, borçluya karşı icra takibi yapılması veya onun

iflası hallerinde”

de talep edilmesi mümkündür.

743 sayılı Medeni Kanun döneminde bu müessese m. 610’da dü-

zenlenmiş; ancak sadece ana – baba ile birlikte yaşama için ve sadece

ölüm hâlini kapsayacak şekilde yer almıştı;

TKM m. 321 ise icra ta-

kibi ve iflas halinde uygun bir bedel isteme haline münhasır olarak

düzenlenmişti.

Diğer yandan bugünkü düzenlemenin aksine, her iki

madde de, ancak

“ivazından sarahaten feragat etmeksizin”

şeklindeki şart

üzere bedel istenebiliyordu (TKM m. 321, 610). Bugün ise bu iki hü-

küm m. 370’te birleştirilmiş ve ayrıca “açıkça feragat etmemek” şartı

kaldırılmış bulunmaktadır. Böylece, aslında feragatin doğal sonucu

olan artık talep edememe hâli, belki de gerek görülmediğinden zikre-

dilmemiştir.

tirdiği Yenilikler, Turhan Kitabevi, 3. Bası, Ankara, 2014, s. 128.

TMK m. 370’ten doğan talebin kanundan doğan bir alacak olduğu görüşü için,

Ayan,

s. 48.

İki maddenin karşılaştırılması ve metinleri için bkz. Kocayusufpaşaoğlu, Miras

Hukuku,

s. 495; iki maddenin karşılaştırılması için bkz. İmre, s. 770; Dural-Öz, s.

350, 351.

Aynı yönde bkz. Dural-Öz, s. 352.