134

388

Türk Miras Hukukunda Denkleştirme

ce miras payından mahsup edilebilecek, diğer bir deyişle miras payı

değerinden az veya miras payına eşit olan kazandırmalara hasredil-

mesi olsa gerektir. Zira miras payını aşan kazandırmaların akıbeti m.

669’da düzenlenmemiştir.

TMK m. 669 ve m. 672 birlikte değerlendirildiğinde ortaya çıkan

sonuç şudur: Öncelikle mirasbırakanın miras payının tamamına ka-

darki bölümü için denkleştirme olacağı yönünde açık bir iradesi varsa

buna göre hareket edilir. Yoksa m. 669/2’deki karine devreye girer ve

bu karine gereğince kazandırma denkleştirmeye tâbi olmaz. Miras pa-

yından fazla olan kısım, kanunun deyimiyle aşan kısım için ise, miras

bırakanın bu kısmı mirasçısına bırakmak istediğine dair iradesini ispat

etmesi gerekmektedir (TMK m. 672).

Altsoy dışındaki bir mirasçının bu ispat konusunda m. 669’dan an-

laşılan denkleştirmeme yönündeki karineye dayanıp dayanamayacağı

tartışmalıdır. Bir görüşe

139

göre altsoy dışındaki mirasçının denkleştir-

me borçlusu olabilmesi için miras bırakanın bunu emretmesi gerekti-

ğinden, miras payını aşan kısmın denkleştirilmesi için de aynı şekilde

emri gerekir. Bu görüşten çıkan sonuca göre, altsoy dışındaki mirasçı-

nın, fazla kısmın kendisinde bırakılmak istendiği yöndeki ispatı gerek-

meyip, denkleştirme talebinde bulunan mirasçının denkleştirme olma-

sı gerektiği yönündeki iradeyi ispat etmesi gerekmektedir. Dolayısıyla

altsoy dışındaki mirasçı için miras payının tamamına kadar olan kı-

sımda var olan denkleştirmeme yönündeki karine, payı aşan kısma da

sirayet eder. İkinci görüşe

140

göre ise, altsoy dışındaki mirasçı kazan-

dırmanın miras payını aşan kısmının kendisinde kalmasını istiyorsa

bunu ispat etmelidir. Zira denkleştirme alacaklısından mirasbırakanın

denkleştirme emrinin yanında bunun miktarını da ispat etmesini iste-

mek aşırı bir çözümdür.

141

TMK m. 672’nin düzenlenmesine bakıldığında altsoy – altsoy dışı

mirasçı ayrımı yapmadığı açıkça görülür. Dolayısıyla madde olduğu

şekliyle tüm mirasçılara uygulanır. Ancak bu uygulama kanun koyu-

cunun denkleştirme müessesini düzenlerken güttüğü amaca uygun

139

Eren, “Mirasta İade” (ikinci bölüm), s. 731. Aynı yönde görüş için bkz. İmre, s.

753; İmre-Erman, s. 530.

140

Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, s. 479; Tüfek, s. 283.

141

Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, s. 479.