134

389

TBB Dergisi 2018 (134)

Bedia GÜLEŞ

olmalıdır. Kanun koyucu denkleştirme hükümlerini düzenlerken, mi-

rasbırakanın altsoy için eşit davranma isteği içinde olacağını düşün-

müş, ancak diğer mirasçıları faraziyeden ayrı tutmuştur. İşte m. 672 de

bu doğrultuda uygulanmalıdır. Buna göre altsoya verilen kazandırma

hakkında mirasbırakan açıkça bunun miras payına denkleştirileceği

iradesinde bulunmuşsa (ya da böyle bir iradede bulunmasa bile ka-

rine olarak), bu irade mirasbırakanın altsoy mirasçısının miras payını

ölümünden önce vermek istediği olarak yorumlanır. Buna karşılık ve-

rilen kazandırma payı aşmışsa, mirasbırakan bunu önemsemeyip alt-

soy mirasçıda kalmasını istemiş olabilir. Ancak pay için denkleştirme

iradesi varsa veya varsayılıyorsa, büyük bir ihtimalle aşan kısmın da

denkleştirilmesini de ister. İşte bu yüzden kanun koyucu m. 672’de

mirasçıdan ispat istemiştir.

Altsoy dışındaki mirasçının durumu altsoy mirasçılarda olduğu

gibi değildir. Onlar, payına mahsuben verilenleri dahi ancak emredil-

mesi hâlinde denkleştirilmesi için terekeye verirler. Kazandırmanın

payı aşması durumunda altsoy dışındaki mirasçıdan sert bir ispat is-

temek ise miras bırakanın karine olarak “miras payına kadarını iste-

miyorum, ama aşan kısmı iade et” demesi şeklinde olağan hayat için

mümkün ama çok uç bir yoruma yol açar. Bu sebeple m. 672 altsoy

mirasçılara da aynı şekilde uygulanmalı ve lafzı gereği altsoy dışında-

ki mirasçıdan da ispat istenmelidir. Bu uygulama doğrudan kanunun

lâfzı gereğidir. Ancak ispat konusunda hâkim altsoy dışındaki miras-

çının miras payına kadarki kısım için var olan ya da varsayılan irade-

leri de göz önünde bulundurmalıdır.

TMK m. 669’un aksine m. 672’de, kazandırmanın denkleştirmeye

tâbi olması yönündeki iradenin açık olmasının gerekmediği ifade edil-

mektedir.

142

Nihayet altsoy dışındaki mirasçılara verilen olağan hediyeler ve

yapılan evlenme giderleri TMK m. 675 gereği denkleştirmeye tâbi de-

ğildir. Olağan hediye ile kastedilen büyük bir ayrıcalık sunma duru-

mu olmayıp, doğum, evlenme, başarı elde edilmesi gibi durumlarda

verilen değerlerdir.

143

Hediyenin olağan olup olmadığını belirlemede

142

Gönensay-Birsen, s. 351; Eren, “Mirasta İade” (ikinci bölüm), s. 730; Dural-Öz, s.

342; İmre-Erman, s. 530; İmre, s. 753; Tüfek, s. 282.

143

Eren, “Mirasta İade” (ikinci bölüm), s.735; Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku,