134

397

TBB Dergisi 2018 (134)

Bedia GÜLEŞ

TMK m. 669’da “çeyiz”, “kuruluş sermayesi”, “malvarlığının dev-

ri”, “borçtan kurtarma” ve “benzeri kazandırmalar” olarak sayılan

kalemler arasında çeyiz, kuruluş sermayesi ve borçtan kurtarmada

yapılan kazandırmaların aslında bir saike dayandığından bahsedilebi-

lir. Dolayısıyla malvarlığının devri, yapılan kazandırmada özel olarak

böyle bir saik aranmaması ile bu üç gruptan ayrılır.

182

Yapılan malvarlığı devri denkleştirme gereği iade edilirken, mik-

tar olarak, pasifleri çıkarıldıktan sonra geriye kalan değeriyle dikkate

alınır.

183

dd) Borçtan Kurtarma

Denkleştirme konusu olabilecek kazandırmalar arasında sayılan

borçtan kurtarma 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinde “borçtan ibra”

olarak yer almaktaydı. Oysaki borçtan ibra borçtan kurtarmaya göre

daha dar bir anlamı ifade etmektedir.

184

Nitekim borçtan ibra, bir borç

ilişkisinde alacaklı tarafın ifasız ve karşılıksız olarak ve borçluyla an-

laşarak borcu sona erdirmesidir.

185

Borçtan kurtarma ise alacaklının

borçluyu ibra etmesi şeklinde olabildiği gibi bir üçüncü kişiye ifada

bulunularak borcun sona erdirilmesi şeklinde de tezahür edebilir.

186

Hangi şekilde olursa olsun, mirasbırakanın bu kurtarmayı karşılık

almaksızın ve miras payına mahsuben yaptığı veya yapmış sayıldığı

durumlarda, denkleştirmeye tâbi bir kazandırma ortaya çıkmış olur.

TMK m. 669’da sayılmış olan örnek niteliğindeki kazandırmalar-

dan olan borçtan ibra diğer örneklerden, yapılması gerekli bir harca-

manın yapılmayarak bir menfaat elde edilmesi yönüyle diğerlerinden

ayrılmaktadır.

182

Malvarlığı devrinin farklı amaçlarla yapılabileceğine dair düşünceler için bkz.

Turan Başara, s. 103.

183

Dural-Öz, s. 338; Baygın, s. 107.

184

Turan Başara, s. 104, 105; Dural-Öz, s. 337; Turanboy, s. 74.

185

Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, s. 1270; Oğuzman-Öz,

I. Cilt,

s. 554; Rei-

soğlu, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, s. 179; Kılıçoğlu, Borçlar Hukuku

Genel Hükümler, s. 839.

186

Turan Başara, s. 105; Dural-Öz, s. 337; Günay, Mirasta Denkleştirme (İade) Dava-

sı ile Miras Sebebiyle İstihkak Davası, s. 84;

Şener, Miras Hukuku, s. 642; Şener,

İlmi Açıklama ve Kazai İçtihatlarla Mirasta, Tenkis, İade, İstihkak, s. 125; Tüfek,

s. 259. Buna erdirmesi şeklinde yorumlayan görüşler için, Antalya-Sağlam, s. 457;

İnan-Ertaş-Albaş, s. 570.