134

399

TBB Dergisi 2018 (134)

Bedia GÜLEŞ

dırmaların girdiği doktrinde tartışmalıdır. Bir görüşe

191

göre bu ibare

bir sınırlama olmaksızın her türlü kazandırmayı kapsar. Buna karşı-

lık diğer görüşe

192

göre, denkleştirmeye tâbi olması beklenen kazan-

dırmalar, tıpkı çeyiz ve kuruluş sermayesinde olduğu gibi bakım ve

yardım amacıyla verilmiş olanlarla sınırlı olup, denkleştirmeye tâbi

olması için, verilen kazandırmanın, altsoyun ekonomik bağımsızlığı-

nı sağlamaya, sürdürmeye veya geliştirmeye yönelik olması gerekir.

Yine bu görüş m. 669/2’de sayılan kazandırmaları iki gruba ayırmakta

olup, çeyiz ve kuruluş sermayesi gibi yardım ve bakım amacıyla ya-

pılanların karine olarak denkleştirmeye tâbi olduğunu ifade ederken,

bu amaca matuf olmayan diğer kazandırmaların ancak mirasbırakanın

açık iradesi doğrultusunda denkleştirildiğini söylemektedir.

193

Yapılan tasarrufun bakım ve yardım amacına yönelik olması-

nın gerekip gerekmediği noktasında madde metni dikkate alınabilir.

Denkleştirme kurumunun temelini oluşturan m. 669’a bakıldığında

görülmektedir ki birinci fıkra kuraldır. İkinci fıkra ise altsoylar ve bu-

nun mefhumu muhalifinden de diğer mirasçılar için getirilmiş bir ka-

rinedir. Karine ve kanun koyucunun benimsediği fikir, mirasbırakanın

altsoylar arası bir eşitsizliği istemeyeceği yönündedir. Asıl amaç alt-

soylar arası eşitsizliği önlemek ise yapılan kazandırma denkleştirmeye

tâbi olacak nitelikte olduğu sürece bakım ve yardım amacı taşıması

gibi bir kritere tabi tutmamak gerekir. Fıkrada bazı kazandırmaların

isim olarak sayılması ise eski hukukumuzda denkleştirme müessesesi-

nin olmamasından dolayı uygulamadaki tereddütleri gidermek ama-

cından kaynaklanabilir. İkincisi, maddede sayılmış örneklerin ortak

yönü, meblağ açısından terekede önemli yer işgal etmeleridir. Kanun

koyucunun devam eden maddelerde olağan hediyeler gibi, olağan eği-

timmasrafı gibi pek büyük miktar teşkil etmeyecek kalemleri denkleş-

tirmenin dışında tutmuş olması da bu fikri destekler. Doktrinde bakım

ve yardım amacı taşımayan kazandırmaya örnek olarak gösterilen,

191

Görüşler için bkz. Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku,

s. 472; İnal,

s. 282; Turan-

boy, s. 75, 76, 77; Dural-Öz, s. 338; Turan Başara, s. 80 vd.; Eren, “Mirasta İade”

(ikinci bölüm), s. 729; Hatemi,

s. 51; Aydın-Ünver,

s. 126, 127.

192

Görüşler için bkz. Turan Başara, s. 65 vd.; Turanboy, s. 75; Hatemi, s. 51 Dural-Öz,

s. 338, 339;

İnal,

s. 282 vd.; Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku,

s. 472, 473, 474;

Baygın,

s. 107; Aydın-Ünver, s. 125, 126.

193

Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku,

s. 472; Baygın, s. 107, 108; Dural-Öz, s. 339.