134

418

Türk Miras Hukukunda Denkleştirme

• Eşe yapılan kazandırmaların denkleştirmeye tabi olup olmadığı-

nı ispat yükü, öncelikle onun denkleştirme borçlusu olarak kabul

edilmesine, sonra da hangi mirasçı zümresine dâhil olduğuna bağ-

lıdır.

• Miras payını aşan kazandırmanın varlığı durumunda bu aşan kıs-

mın kendisinde kalmasını isteyen mirasçı, TMK m. 672’nin açık

düzenlemesi gereği, mirasbırakanın bu aşan kısmı kendisine bı-

rakmak istediğini ispat etmek durumundadır.

• Yine miras bırakanın çocuklarına yaptığı alışılmış ölçüleri aşan

eğitim ve öğrenim giderlerinin denkleştirmeye tâbi olmaması yö-

nündeki mirasbırakanın iradesini, lehine tasarrufta bulunulan ço-

cuk (davalı) ispat eder.

274

Giderlerin alışılmış ölçüler içinde kalıp

kalmadığını zaten hâkim tayin etmektedir.

• Alışılmış ölçüler içinde yapılan çeyiz giderlerinin denkleştirmeye

tâbi olmadığı asıl olduğundan (TMK m. 675/2), denkleştirmeye

tâbi olduğunu iddia eden davacı ispat ile yükümlüdür.

Denkleştirme davasında görevli mahkeme Hukuk Muhakemeleri

Kanunu m. 2 uyarınca asliye hukuk mahkemeleridir.

275

Yetkili mahke-

me ise Hukuk Muhakemeleri Kanunu m. 11/1 – b gereğince ölenin son

yerleşim yeri mahkemesidir.

276

II – DENKLEŞTİRME YÖNTEMİ VE DEĞERİN BELİRLENMESİ

A) DENKLEŞTİRMENİN ŞEKLİ

Kanunda belirtilen özellikleri doğrultusunda bir kazandırmanın

denkleştirmeye tâbi olduğu belirlenirse, mirasçı bu kazandırmayı pay-

lar arası denkleştirme sağlanmak üzere terekeye iade etmek zorun-

dadır. TMK m. 671 bu iadenin hangi surette olacağını düzenlemiştir.

Buna göre lehine sağlararası kazandırma yapılan mirasçı denkleştir-

me konusunu terekeye iade ederken ya aldığını aynen iade eder ya

re-Erman, s. 520; Berki A.H.,

s. 297;

İnan-Ertaş-Albaş, s. 568. Doktrinde bu yönde

beyan edilmiş görüşler için bkz. Eren, “Mirasta İade” (birinci bölüm), s. 345.

274

Eren, “Mirasta İade” (ikinci bölüm), s. 734.

275

Günay, Mirasta Denkleştirme (İade) Davası ile Miras Sebebiyle İstihkak Davası,

s. 96; Özuğur, s. 416; Turan Başara, s. 220; Özkan, s. 468.

276

Günay, Mirasta Denkleştirme (İade) Davası ile Miras Sebebiyle İstihkak Davası,

s. 96; Özuğur, s. 415; Turan Başara, s. 220, 221; Öztan, Miras Hukuku,

s. 517; Öz-

kan, s. 468.