134

509

TBB Dergisi 2018 (134)

Nuşen Pelin DALGIÇ ATABAŞ

olduğu sonucuna varırsa satıcı o gün itibariyle satış bedelinin kendi-

sine ödenmesini isteyebilecek midir; yoksa beşinci güne kadar bekle-

mesi mi gerekecektir?

UCP 600 m.14(b)’ye göre beş banka iş günü bankalara ibrazın uy-

gunluğunu belirlemeleri için verilmiştir. UCP 600 m.15(a)’da ise amir

bankanın ibrazın uygun olduğunu belirlediğinde ibrazı karşılaması

gerektiği, aynı maddenin (b) ve (c) bentlerinde bu kuralın teyit bankası

ve görevli banka için de geçerli olduğu belirtilmiştir. Ayrıca m.16(d)’de,

satıcıya ödeme yapılmasının reddedildiğinin “ibraz gününü izleyen

beşinci banka iş gününün bitiminden geç olmamak üzere telekomü-

nikasyon aracılığıyla, bu mümkün değilse diğer hızlı araçlarla” gön-

derilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Bu maddeler göz önüne alındığın-

da, bankalara, ödemenin yapılıp yapılmayacağını belirlemeleri için

beş banka iş gününün verilmiş olduğu ve ödeme ya da redde karar

vermeleri halinde bu kararı satıcıya derhal -beşinci günü beklemeden-

iletmeleri gerektiği sonucuna varılacaktır. Bunun yanında, bankanın

belgeleri reddetmesi halinde, kararını, örneğin kararı ikinci günde

vermişse, aynı günde satıcıya ileterek ona beş banka iş günü sonuna

kadar belgeleri tekrar ibraz edebilme olanağı sağlayabileceği halde,

kararını satıcıya iletmek için beş banka iş günü beklemesi halinde ak-

reditif ilişkisinin sona ermiş olacağı dikkate alındığında da bankanın

sürenin sonuna kadar beklememesi gerektiği sonucuna varılmasının

yerinde olduğu görülecektir.

Bu nedenlerle, banka tarafından belge-

nin uygun olduğu sonucuna varılması halinde satıcı da, beşinci günü

beklemeden, satış bedelinin kendisine ödenmesini isteyebilecektir.

Bununla beraber, duruma alıcı açısından bakıldığında, akla baş-

ka sorular gelebilecektir; mesela, bir banka üçüncü günde ibrazın uy-

gun olduğunu tespit edip ödemeyi yapmış olsa ve dördüncü günde

teslim edilecek mallar kayıp olsa ya da hasara uğrasa, alıcı, banka

hakkında bedeli ödemesi gereken zamandan önce ödediği gerekçesi

ile şikâyetçi olabilecek midir? UCP 600 m.14(b)’de yer alan “azami beş

banka iş günü” ifadesi göz önüne alındığında amaçlananın, yukarıda

da belirtildiği gibi, bankanın bu süre sonuna kadar beklemesi değil,

bankanın en geç bu süre sonuna kadar incelemesini yapmış olması ge-

UCP 500’de yer alan hükümler dikkate alınarak yapılan aynı yöndeki görüş için

bkz. Kaya, s. 114.