134

Yasal Belirsizlik: Embriyonik Kök Hücre Çalışmaları

başlıklı md.18’de, anne rahminde bulunan embriyoya ilişkin araştırma

konusunda 3 koşul öngörmüş olmasıdır:

“

Hamile bir kadın üzerinde araştırma, onun sağlığına veya embriyo, fe-

tüs ya da doğumdan sonra çocuğuna doğrudan bir fayda sağlama potansiyeli-

ne sahip değilse, ancak aşağıdaki ek şartlar karşılandığında yapılabilir:

•

araştırma diğer embriyo, fetüs veya çocuklara veya diğer kadınlara

üreme sağlığı konusunda azami faydalı sonuçların elde edilmesine katkıda bu-

lunma amacı taşmakta ise;

•

karşılaştırılabilir etkinlikte araştırma, hamile olmayan kadınlar üze-

rinde yapılamıyor ise;

•

araştırma en az düzeyde risk ve külfet taşımakta ise.

Araştırma emziren bir kadın üzerinde yapılıyor ise, çocuğun sağlığı üze-

rine olabilecek her türlü yan etkinin önlenmesi hususunda özel ihtimam gös-

terilir

”.

Türkiye bakımından yürürlük kazanmış ek protokol hükmüne

göre, belirtilen şartları sağlamak kaydıyla, ana rahmindeki embriyo

üzerinde araştırma yapma yönünde hukuki bir engel bulunmamakta-

dır. Dolayısı ile iç hukukumuzda, konuya ilişkin yasal düzenlemeler

yapılırken, yürürlük kazanmış ve bağlayıcı olan ilgili ek protokol hük-

müne uygun düzenlemeler yapılmalıdır.

NPKN md.5, 10. haftaya kadar gebeliklerin sona erdirilmesine

olanak tanımaktadır. Kaldı ki 9 aylık bir ceninin dahi, anne yaşamını

tehlikeye sokması durumunda yaşamına son verilmesine olanak tanı-

nırken, hastalıkların tedavisi için bundan çok daha önceki bir aşamada

embriyodan faydalanılmasında, hukuki bir engel bulunmamaktadır.

Hatta embriyonik yaşamın yok edilmesinin, embriyonik kök hücre

araştırmalarının amacı ile orantısızlık içinde olmadığı da ileri sürül-

mektedir.

Embriyonik kök hücrelerin insana bilimsel deney ya da

deneme yapmak sureti ile nakledilmesi TCK’nun 90. maddesi kapsa-

mında değerlendirilecektir. Ancak, embriyo, hukuken, insan/çocuk

olmaması itibari ile

bu suçun mağduru olamayacaktır.

Hakeri, Tıp, s.436.

Embriyonun hukuki statüsü üzerinde, yukarıda detaylı şekilde izah edilen tartış-

malar, ilgili yasal düzenlemeden ne anlaşılması gerektiği konusunda da farklı de-