134

TBB Dergisi 2018 (134)

İpek Sevda SÖĞÜT

hüküm bulunmamaktadır. Burada amaca göre yorum yaparak, derhal

imha edileceği sonucuna varılmaktadır.

ÜYTE Yönetmeliği’nin, adaylardan tüp bebek amacı ile alınan yu-

murta ve spermler ile elde edilen embriyoların başka bir amaçla kul-

lanılmasını yasaklayan hükmü ile artık embriyoların saklanmasına

ilişkin hükümlerine aykırı davranılması halinde, sadece idari yaptırım

uygulanabileceği ve mevcut durumda, kurallara uymamanın cezai bir

sorumluluğu gerektirmeyeceğinden, yeterli seviyede bir koruma sağ-

lamadığı açıktır.

Artık embriyolardan kök hücre elde edilmesine yönelik destek-

leyici görüşler; bu embriyoların dünyaya gelmek adına şansları kal-

maması sebebi ile kök hücre elde edilmesinde kullanılmasının uygun

olacağını ileri sürmektedir. Ayrıca, Avrupa Konseyi’nin İnsan Hakları

ve Biyotıp Sözleşmesi, salt araştırma amaçlı embriyo oluşturulması-

nı yasaklarken, embriyo üzerindeki deneyleri yasaklamamaktadır. Bu

durumda; süresi dolduğunda imha edilmek yerine, bu embriyoların

araştırma amaçlı kullanılmasında hukuki bir engel bulunmadığı; bi-

yolojik ya da genetik bozukluğu olsun olmasın, üreme amaçlı olarak

meydana getirilen ve artmış olan fazla embriyolar üzerinde çalışma

yapılabileceği sonucu kendiliğinden doğmaktadır.

3. Araştırma Amaçlı Embriyo Yaratmak Bakımından Hukuki

Durum

Avrupa Konseyi’nin İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi md.18/2

araştırma amaçlı insan embriyosu üretimini yasaklamıştır. Nitekim

ÜYTE Yönetmeliği hükümleri de, üreme amacı dışında elde edilen

embriyoların kullanımını yasakladığından ve Biyotıp Sözleşmesinin

usulüne göre yürürlüğe girmiş bir uluslararası sözleşme olarak iç hu-

kukumuz açısından kanun hükmünde olmasından; araştırma amaçlı

embriyo yaratılmasının,

ülkemizde hukuken mümkün olmadığı so-

nucuna varılmaktadır.

Çoban, Tüp, s.80;Hakeri, Tıp, s. 436.

Burada dikkat edilmesi gereken hususun, insan embriyonlarının yaratılmasının,

araştırma amaçlı yapılmasının yasak olduğu ve tedavi amaçlı insan embriyonu

yaratılması yasal düzenlemeye kavuşturularak, mümkün ve caiz kılınması görü-

şü için bkz. Yener Ünver, “Avrupa Biyo-Hukuk Sözleşmesi’nin Türk Hukukuna

Etkileri”, (Biyo-Hukuk),

KHukA

, Kasım 2005, s.183-184.

Biyoloji ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Hakları ve İnsan Haysiyeti-

nin Korunması Sözleşmesi’ne Ek İnsan Kopyalanmasının Yasaklanmasına İlişkin