134

646

Askeri Üst Uçuşlar ile Sahil Güvenlik Gemilerinin Faliyetlerinin Gayri Askeri Statüdeki ...

rında gerçekleştirdikleri faaliyetler de Yunanistan’ın mevcut statükoyu

bozma çabasından başka bir anlama gelmemektedir.

Bu sebeple ilgili

uluslararası antlaşmalarla oluşturulan gayri askeri statünün bu tarz

faaliyetler bakımından nasıl bir kapsam oluşturduğunun uluslararası

hukuk kuralları çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir.

1. Lozan Barış Antlaşması Uyarınca Tesis Edilen Gayri Askeri

Statü

Ege Adalarından hangilerinin gayri askeri statüye tabi tutulduğu-

na dair, Lozan Barış Antlaşması’nın ilgili maddelerinin dikkate alın-

ması gerekmektedir. Bu maddeler ile gayri askeri statü tesis edilerek

Yunanistan’ın ülkesel egemenlik yetkisine kuraldışılık getirilmiştir.

Söz konusu kuraldışılık hem Yunanistan’a ait adaların ülkesini bütün

yönleriyle kapsaması bakımından hem de burada yer alacak askeri un-

sur ve faaliyetler bakımından etkilerini doğurmaktadır.

A. Lozan Barış Antlaşması’nın 12. Maddesi Uyarınca Gayri

Askeri Statü

Lozan Barış Antlaşması’nın 12. maddesinin

, 1913 Londra

Statüko (Status Quo), belirli bir zamanda belirli bir yerde mevcut olan durumu

ifade etmektedir. Normatif hukuk kurallarına başvurulmasını sağlayan hukuki

bir gerçekliğin yanı sıra siyasi ve politik davranış biçimlerini de ifade eder. Ulus-

lararası hukukta çok sınırlı bir alanda uygulanır ve BM sisteminde egemenlik

yetkisinin sınırlandırılması bakımından dikkate alınır. (Susanne Wasum-Rainer,

“Status Quo”, in R. Wolfrum (ed), The Max Planck Encyclopedia of Public Inter-

national Law, Oxford University Press, 2008 –, online edition, 2006, para. 4. (Son

erişim tarihi 15.08.2017))

Dominik Zimmermann, “Lausanne Peace Treaty (1923)”, in R. Wolfrum (ed), The

Max Planck Encyclopedia of Public International Law, Oxford University Press,

2008 –, online edition, 2009, para. 4. (Son erişim tarihi 15.08.2017). Bir uluslarara-

sı antlaşmanın tarafı olmak, devletin kullanacağı egemenlik yetkisinin sınırlan-

dırılması anlamına gelmektedir. Devletin o antlaşmadan kaynaklanan yüküm-

lülüğüne uygun hareket etme zorunluluğu onun kullanacağı egemen yetkiler

bakımından bir kuraldışılıktır. (James Crawford, Brownlie’s Principles of Public

International Law, Eighth Edition, Oxford: Oxford University Press, 2012, s. 450.)

Lozan Barış Antlaşması başta olmak üzere Lozan Boğazlar Sözleşmesi ve Paris

Barış antlaşması her uluslararası antlaşmada olduğu gibi, Yunanistan’ın egemen-

liğini sınırlandırmaktadır. Buradaki sınırlandırmanın niteliği ülkesel egemenliğe

getirilen bir kuraldışılık olarak şekillenmiştir. Konu çok farklı mecralara çekilecek

nitelikte değildir. Uluslararası antlaşmalara yönelik temel kural ve bulara daya-

nan yorumlar çok basit bir gerçekliği ortaya koymaktadır.

“İmbroz adası ile Bozcaada ve Tavşan Adaları dışında, Doğu Akdeniz Adaları

ve özellikle Limni, Semadirek, Sakız, Sisam ve Nikarya Adaları üzerinde Yunan