134

648

Askeri Üst Uçuşlar ile Sahil Güvenlik Gemilerinin Faliyetlerinin Gayri Askeri Statüdeki ...

maddede yer verilen bu adalarda hiçbir deniz üssü kurulamayacağına

ve istihkam yapılamayacağına yönelik hükmün içeriğinin, gayri askeri

statünün Yunanistan’ın Türkiye’ye karşı saldırgan nitelikte hazırlıkla-

ra kalkışmasını önlemek amacıyla tesis edildiğini gözeterek yorumlan-

ması gerekmektedir.

Bu nedenle deniz üssü ve istihkâm terimlerinin

içerisine girebilecek her türlü saldırı hazırlığına yarayacak nitelikteki

askeri araç, gereç ve istihkâmın adada bulundurulmasını gayri askeri

statünün ihlali olarak değerlendirmek gerekmektedir.

Gayri askeri

statünün Türkiye’ye yapılacak hazırlıkların engellenmesi amacıyla

tesis edildiği göz önünde bulundurulduğunda bu tür hazırlıkların

adalarda kalıcı olmayan askeri kuvvetlerle de gerçekleştirilebileceği

görülmektedir. Bu nedenle saldırı ve savunma amaçlı geçiş ayrımın-

daki zorluk askeri hava araçlarının da bu kapsamda değerlendirilmesi

bakımından önemli bir veridir.

Bu nedenle hava ülkesinde devletler

ve şartlara bağlı olarak devlet dışı aktörlerce gerçekleştirilecek askeri

üst uçuşlar gayri askeri statüyü ihlal edecektir.

C. Lozan Boğazlar Sözleşmesi’nin 4. ve 6. Maddesi Uyarınca

Gayri Askeri Statü

Lozan Barış Antlaşması’nın 12. maddesinde tesis edilen gayri

askeri statünün özel olarak düzenlendiği diğer hükümler Lozan Bo-

ğazlar Sözleşmesi’nin 4. ve 6. maddelerinde yer almaktadır. Bu mad-

delerle boğaz önü adalarına ilişkin gayri askeri statünün içeriği tesis

edilmektedir. Bu statüyle hem Yunanistan hem de Türkiye açısından

egemenlik haklarına yönelik bir kuraldışılık getirilmekteydi.

Daha

yasaklayacaktır.

3. Bu adalarda Yunan askeri kuvvetleri, askerlik hizmetine çağrılmış ve bulun-

dukları yerlerde eğitilebilecek normal asker sayısından çok olmayacağı gibi jan-

darma ve polis kuvvetleri de, bütün Yunan ülkesindeki jandarma ve polis kuvvet-

lerine orantılı bir sayıda kalacaktır.

Başeren, 2006, s. 81.

Hüseyin Pazarcı, Doğu Ege Adalarının Askerden Arındırılmış Statüsü, Ankara:

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1986,, s. 13.

Sevin Toluner, “Doğu Ege Adalarının Askersizleştirme Rejimi Çerçevesinde Kara,

Deniz ve Hava Sahasından Askeri Geçiş ve Faaliyetlere Dair Bir Değerlendirme”,

içinde Milletlerarası Hukuk Açısından Türkiye’nin Bazı Dış Politika Sorunnları, 2.

Bası, İstanbul: Beta, 2004, s. 117.

Başeren, 2006, s. 82.

Yüksel İnan, Türk Boğazlarının Siyasal ve Hukuksal Rejimi, 2. Baskı, Ankara: Tur-

han Kitabevi, 1995, s. 38.