105 / 497
104
Kamu Hizmetine Girişte ve Yükselmede Kadınlara Pozitif Ayrımcılık Yapılması ...
Türkiye’de toplumdaki kadın algısının yol açtığı süregelen eşit-
sizliği giderecek, kadına yönelik engellerin ortadan kalkmasını ve iyi-
leştirilmesini sağlayacak düzenlemelere ihtiyaç vardır.
38
Çünkü fiilen
eşit olmayanlara eşit davranmak, var olan eşitsizliği sürdürmekten
öte bir anlam taşımamaktadır.
39
Mevcut eşitsizliğin giderilmesi adına
kadınlara pozitif ayrımcılık yapılarak kamuda işe girmede ve yüksel-
mede kota getirilmesi Anayasa açısından mümkündür. Anayasa’nın
10’uncu maddesine 2004 yılında eklenen “
Kadınlar ve erkekler eşit hakla-
ra sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür”
hükmü ile ilk kez kadınlara lehine pozitif ayrımcılık yapılmasının önü
açılmıştır. Alman Anayasası örnek alınarak hazırlanan bu değişiklik
yeterli görülmemiş, kadınlar lehine pozitif ayrımcılık yapmaya yeterli
olmadığı gerekçesiyle daha taslak aşamasında birçok tartışmaya konu
olmuştur.
40
2010 yılında eklenen
“Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik
ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz”
hükmü ise yapılacak pozitif ayrım-
cılık uygulamalarının Anayasa’ya aykırı olacağına ilişkin iddialara
son vermiştir.
41
2004 yılındaki Anayasa değişikliğinin AB kriterlerine
uyum amacıyla yapılmış Anayasa reformunun bir parçası olması dik-
kat çekicidir. Ancak her ne gerekçeyle yapılırsa yapılsın bu düzenleme
devleti, kadın-erkek eşitliğinin yaşama geçirilmesine yönelik ayrımcı
önlemler almaya ve uygulamaya zorunlu kılmaktadır.
42
Doğrudan te-
mel hakları ilgilendiren toplumsal cinsiyet eşitliği konusu sonuç odak-
lı özel düzenlemelere konu olmalıdır.
43
Belirtmek gerekir ki Anayasa’da 10’uncu maddesindeki ek dü-
zenlemeler olmasa bile Türkiye’nin taraf olduğu Kadınlara Karşı her
Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine Dair Sözleşme’nin (CEDAW) Geçici
38
Uygur, s. 220. “
39
Tosun, s. 13.
40
Ana muhalefet partisi Anayasa değişikliği görüşmeleri sırasında Anayasaya dev-
letin bu yükümlülüğü yerine getirmesinin kanun önünde eşitliğe engel olmayaca-
ğına veya imtiyaz sayılmayacağına ilişkin bir hüküm daha eklenmesini talep et-
miştir. Buna karşılık iktidar partisi, düzenlemenin pozitif ayrımcılık uygulamaları
için yeterli olduğunu savunmuştur. İba, 12.
41
“Kadın memur sayısının çok düşük olduğu memurluk alanlarında kadın memur
sayısını arttırmak için kota konulması kanımızca artık Anayasamızın 10’uncu
maddesine aykırı olmaz.” Kemal Gözler, İdare Hukuku, Ekin, Bursa 2009, C. 2, 2.
Baskı, s. 679.
42
İba, 13; Ulucan, s. 372.
43
Theodor Maunz, Günter Dürig, Christine Langenfeld, Grundgestz Kommentar,
Art 3, Rn. 91, München 2016,
beckonline.de