TBB Dergisi Özel Sayı

111 / 497

110 Kamu Hizmetine Girişte ve Yükselmede Kadınlara Pozitif Ayrımcılık Yapılması ...
AB üyesi ülkeler için yol gösterici olmuştur. Kamu hizmetine girişte
ve yükselmede kota uygulaması özellikle Fransa ve Almanya’da başa-
rılı bir şekilde uygulanmış ve bu uygulamalar Avrupa Adalet Divanı
(AAD)’nın içtihatlarıyla uyumlu bir şekilde yorumlanmıştır.
a) AB Hukuku
Avrupa Birliği, Avrupa Topluluğu olarak kuruluşundan bu yana
sadece ekonomik değil; sosyal anlamda da kadın-erkek eşitliğini sağ-
lamaya yönelik adımlar atmaktadır. Önceleri ücret eşitliği ve çalışma
yaşamında eşit koşullar sağlanmasına yönelik düzenlemelerin kapsa-
mı zamanla fırsat eşitliği, eşit muamele ve pozitif eylem politikalarıy-
la genişlemiştir.74 Birlik, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına
yönelik çabaların, kadın ve erkeklerin göreceli durumları dikkate alı-
narak bütün genel politika ve tedbirlere yayılması gerektiğini kabul
etmiştir.75 “Gender mainstreaming-ana akımlaştırma ” da denilen bu stra-
teji. tüm siyasi, ekonomik ve sosyal alanlarda, kadınların ve erkeklerin
eşit ölçüde temsil edilerek ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması
amacıyla, politika ve programların tasarlanması, uygulanması, izlen-
mesi ve değerlendirilmesini ve kadınların da endişe ve deneyimlerinin
dikkate alınmasını içermektedir. Bu kapsamda birlik bir yandan kadı-
nın- erkek eşitliğini sağlamayı amaçlayan düzenlemeleri yasaklama-
mış; diğer yandan da bu eşitliği sağlamaya yönelik politikalar gelişti-
rilmesi görevini üstlenmiştir.76
1999 yılında imzalanan Amsterdam Antlaşması’nın 2 ve 3’üncü
maddeleri kadın-erkek eşitliğini sağlamak için alınacak önlemlerin
hukuki dayanağı olmuştur. 2007 yılında Avrupa Birliği’nin İşleyişine
İlişkin Antlaşma’da da toplumsal cinsiyet ana akımlaştırmaya ilişkin
hükümler yer almıştır (m. 8, 9, 157, 79). 1.12.2009 tarihli Lizbon Antlaş-
ması ise ayrımcılık yasağını ve kadın -erkek eşitliğini düzenlemiş (m.
2) ve üye devletlere iş hayatında kadın-erkek eşitliğinin sağlanması
74 Bihterin Dinçkol, “Kadın-Erkek Eşitliği İçin Pozitif Ayrımcılık”, İstanbul Ticaret
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2005, Y. 4 S. 8, s. 111.
75 “What is gender mainstreaming?”, European Institute for Gender Equality, EU
Publications, 2016, s. 5,
gender-mainstreaming
76 European Institute for Gender Equality,
aming/what-is-gender-mainstreaming