TBB Dergisi Özel Sayı

241

TBB Dergisi 2017 (özel sayı)

E. Tuncay Senyen KAPLAN

Ayrımcılık, Avrupa Birliği direktiflerinde de tanımlanmıştır.

2000/43/EC sayılı Direktife göre doğrudan ayrımcılık; bir kişiye, baş-

ka bir kişiye göre cinsiyet sebebiyle benzer durumlarda gösterilenden

veya gösterilecek olandan daha az avantajlı şekilde davranılması hali-

dir. Dolaylı ayrımcılık ise; görünüşte tarafsız olan hükümler kıstaslar

ya da uygulamaların meşru bir amaçla objektif olarak haklılığı göste-

rilmediği ve o amaca ulaşmanın araçları uygun ve zorunlu olmadığı

sürece, belli cinsiyetten kişilerin, öteki cinsiyetten olan kişilere nazaran

özellikle dezavantajlı duruma düşmesi halleridir (m.2, a. b). Benzer ni-

telikte tanımlar 2006/54/EC sayılı Yönergede (m.2, a.b) ve 2006/78/

EC sayılı Konsey Yönergesinde de yer almıştır (m. 2).

Olumlu (pozitif) ayrımcılık ise, özellikle dezavantajlı gruplara fır-

sat eşitliği sağlamak için onlar lehine ayrımcılık yapılmasıdır. Örneğin,

gebelik ve doğum hallerinde kadınlar için pozitif tedbirler alınabilir.

Avrupa Topluluğu Antlaşması’nın m. 141/1 de getirilen düzen-

lemeye göre, eşit davranma ilkesinin erkekler ve kadınlar arasında

eşitliğin çalışma yaşamında tam olarak sağlanması için, mesleki faali-

yetlerden daha az temsil olunan cinsiyet lehine sürdürülmesi, mesleki

kariyerlerindeki kayıpların engellenmesi ya da bunların giderilmesi-

nin kolaylaştırılması amacıyla üye devletler tarafından belirli yararlar

sağlayan önlemlerin alınması ya da bunların korunması engellemez”.

Yine 2006/54 sayılı Direktifin “Pozitif Eylem” başlığını taşıyan 3.

maddesinde de çalışma yaşamında kadın erkek eşitliğinin tam uygu-

lanabilmesi için üye devletlerin Avrupa Topluluğu Antlaşması’nın m.

141 kapsamında bazı önlemler alabilecekleri belirtilmiştir.

3. Cinsiyet Ayrımcılığı Yasağı

Cinsiyet ayrımcılığı

yasağının, tüm iş ilişkisinde somut olarak

hangi konularla ilgisinin bulunabileceği, sınırlı sayıda olmamak üze-

re sayılmıştır. İş ilişkisinde, işe girişte, görevlendirmede, iş şartlarının

Ayrımcılık türleri hakkında bkz. Manav, s.739 vd.

Tuncay, s. 24 vd.; Sarper Süzek, İş Hukuku, İstanbul 2014, s. 479 vd.; Nuri Çelik/

Nurşen Caniklioğlu/Talat Canbolat, İş Hukuku Dersleri, İstanbul 2014, s. 379 vd.;

Hamdi Mollamahmutoğlu/Muhittin Astarlı/Ulaş Baysal, İş Hukuku, Ankara

2014, s. 722.