TBB Dergisi Özel Sayı

245

TBB Dergisi 2017 (özel sayı)

E. Tuncay Senyen KAPLAN

3.3. Yöneltilen Soruların Niteliği ve Sınırı

Burada üzerinde durulması gereken diğer önemli bir nokta da, iş-

verenin işçiyi işe alırken işe elverişliliği açısından bilgi edinmek üze-

re sorduğu veya doldurulmasını istediği personel bilgi formlarında

yer alan soruların kişilik haklarını ihlâl edip, etmeyeceğidir. İşvere-

nin istihdam edeceği kişi hakkında bilgi edinme hakkı vardır. İşçi de

dürüstlük kuralları çerçevesinde sorulan sualleri doğru olarak cevap-

lamak zorundadır. İşçi, hizmet aktinin ifası için gerekiyorsa işveren

sormadan da bu hususları açıklamakla yükümlüdür. İşçinin, iş görme

ediminin ifası açısından önemli olan konularda, işvereni yanıltıcı bilgi

vermesi veya açıklama yapması halinde, İş K. m. 25/1. 1.a göre işve-

renin hizmet aktini fesih hakkı doğar. İşverenin sorma hakkı işçinin

de açıklama zorunluluğunun sınırı kişilik haklarıdır. Kişilik haklarını

korumaya yönelik hükümlerde yer alan kaide, kişilik haklarının ihlâl

edilmemesidir. Kişilik hakkı kişiliğe saygı ve onun serbestçe gelişti-

rilmesine ilişkin kapsamlı bir bütünlük ifade eden subjektif bir hak-

tır. Kişiliğin korunması, işçinin kendisinin rahat bırakılması hakkını

da kapsar. İşverenin soru sorma hakkının sınırları, genel olarak kişilik

haklarının korunması ilkesinden çıkartılmaktadır. Sonuçların huku-

ken caiz olup olmamasının değerlendirilmesinde, işçinin kişilik hak-

larının korunmasındaki menfaati ile işverenin de işçi hakkında bilgi

edinme menfaati arasındaki denge gözönünde tutulmalıdır. Sonuç

olarak da, işveren sadece işyeri ile veya yapılacak işin ifası için gerekli

olan sualleri sorabilir. İşçi ise sadece hizmet ediminin ifasını engelleye-

cek durumları işverene bildirmekle yükümlüdür.

İşveren işçinin kimlik bilgileri dışında, mesleki geçmişi, şimdi-

ye kadar aldığı maaş veya ücret ve uygulamada karşılaşılan sendika

üyeliği, evlilik, hastalık, dini ve siyasi görüşü ve hamilelik konusunda

soru yöneltmektedir.

Ancak, sendika üyeliği hakkında sorulan sorular kural olarak

caiz değildir.

Ayrıca bu tip sualler An. m. 51 de güvence altına alı-

Schaub. s. 120; Ayrıca bkz. Öner Eyrenci, “İşe Girişte Personel seçimi ile İlgili

Hukuki Sorunlar” İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi 15.

Yıl Armağanı, İstanbul 1991, s. 249; E.Tuncay Kaplan, “Mukayeseli İş Hukukunda

İşçinin Bilgisayarda Toplanan Kişilik Haklarının Korunması”, Prof. Dr. Cemal

Mıhçıoğlu’na Armağan, Ankara 1998, s.377.

Schaub, s. 120.