248 / 497
247
TBB Dergisi 2017 (özel sayı)
E. Tuncay Senyen KAPLAN
İş ilanlarında, iş sözleşmesinin yapılmasına ilişkin olarak belli bir
yaş kriteri de getirilebilir. Sözleşme özgürlüğü gereği yaş koşulu geti-
rilmesi mümkündür.
2000/78 sayılı Yönergede getirilen düzenlemeye göre, objektif ve
haklı gerekçe ile yaş kriterleri cinsiyet temelinde ayrıma yol açmadığı
sürece, yaş temelinde ayrımcılık teşkil etmez. Yönergenin 6. maddesi-
ne göre, “ulusal yasalar bağlamında meşru istihdam politikası, meşru
iş gücü piyasası ve eğitim hedefleri gibi nesnel ve makul haklı bir ge-
rekçeye dayanıyorsa ve amaç için kullanılan araçlar uygun ve gerekli
ise üye devletler m. 2. 2 hükmüne halel getirmeksizin yaş nedeniyle
yapılan farklı muamelelerin ayrımcılık oluşturmayacağı, kayırıcı ted-
birler alabilir”. Örneğin, pilot, mankenlik gibi bazı meslek grupları için
yaş kriteri getirilebilir.
Türk Hukukunda İş K. 4857 m. 5 de sayılan ayrımcılık nedenle-
ri arasında yaş kriteri sayılmamış olmakla birlikte “benzer nedenler”
arasında yaş kriterine yer verilebilir.
3.4. İş Sözleşmesinin Uygulanmasında Ayrımcılık
Farklı işlem yasağına ilişkin olarak getirilen düzenlemeye göre,
işverenin iş sözleşmesinin yapılmasında olduğu gibi, uygulanmasın-
da, şartların oluşturulmasında ve sona ermesinde cinsiyet veya gebe-
lik nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak farklı işlem yapması eşit
işlem yapma borcuna aykırı olur. Ancak biyolojik ve işin niteliğine
ilişkin zorunla kılarsa farklı işlem uygulanabilecektir (İş K. m. 5/3). İş-
veren kural olarak çalışma koşullarının uygulanmasında, başta ücret
olmak üzere, işyerinin yönetimine ilişkin konularda, iş sözleşmesinin
türüne göre çalışanlar arasında eşit işlem borcuna aykırı uygulamalar
yapamaz.
3.4.a. Ücret Uygulamasında Ayrımcılık
Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük
ücret ödenemeyeceği ilkesi (eşit ücret ilkesi) Birleşmiş Milletler, Avru-
pa Konseyi, Uluslararası Çalışma Örgütü ve Avrupa Birliği Hukuku-
nun son yıllarda en çok üzerinde durduğu konulardır.
48
48
Bkz. s.2 vd.