TBB Dergisi Özel Sayı

251

TBB Dergisi 2017 (özel sayı)

E. Tuncay Senyen KAPLAN

ücret ödenmesi gerektiği ilkesi, bu iki cinsin fiziki yaratılışı ve psiko-

lojik özellikleri dikkate alınarak ödenecek ücretin tutarı ile ilgilidir. Bir

başka deyimle aynı veya eşit değerdeki işi yapan işçi ister kadın ister

erkek olsun, cinsiyet ayrımı gözetilmeden, aynı ücreti almaya hak ka-

zanmalıdır

Ancak kadın ve erkek işçinin kişisel özelliklerinin (örneğin, yaş,

kıdem, iş tecrübe ve becerisi, öğrenim durumu, sorumluluk taşıma

gibi) ve ifa ettikleri hizmet edimlerinin farklılığı, sosyal ve ailevi du-

rumlarının (örneğin bekâr, evli, yardım yükümlülüğü vb.) aynı olma-

yışı, ekonomik konjonktür ve çalışma hayatında arz ve talep farklılığı

ve işverenin mali imkânlarının zaman içinde değişmesi gibi hususlar,

aynı işi yapan ve erkeğe farklı ücret ödenmesini gerektirebilir. Fakat

işverenin keyfî ayrımlara gidilmeksizin, hakkaniyet kuralları çerçeve-

sinde, eşit ücret ödeme borcunu ifa etmesi gereği de unutulmamalıdır.

Bütün bu açıklamalardan sonra, aynı işi veya eşit değerdeki işi ya-

pan kadın ve erkeğe farklı ücret ödenmesinin ancak aşağıdaki üç halde

mümkün olabileceğini tesbit etmek yerinde olacaktır.

Birinci Hal

: Sözleşmenin konusunu, erkek işçi tarafından yapılacak

iş teşkil etmeli ve bu iş için de belirli bir cinsiyet vazgeçilmez şart ola-

rak aranmış olmalıdır.

İkinci Hal

: Söz konusu işin kadın işçi tarafından yapılamayacağına

ilişkin (gece işi gibi) objektif bir sebep bulunmalıdır.

Üçüncü Hal

: Yapılan işde cinsiyet ayrımı yapıldığını gösteren ob-

jektif nedenler mevcut olmamalıdır

Bu üç halden birinin mevcut olması durumunda eşit veya eşit de-

ğerde işi yapan ister kadın ister erkek olsun, farklı ücret ödenmesi hu-

kuken caiz olmalıdır.

Avrupa Adalet Divanı’nın verdiği kararların büyük bir kısmı da

eşit işe eşit ücret ödenmesi ilkesinin uygulanmasına yöneliktir. Zira

topluluk ülkelerinde yapılan istatistiklerde, erkek işçilerin ortalama üc-

Schaub, s. 862.

Bkz. ve Karşılaştırınız BGB 611 a/I ve GIG, Art. 3/III hükümleri.

Schaub, s. 1243.